Οι επιπτώσεις της καθιστικής ζωής

Την στιγμή που διαβάζετε αυτές τις γραμμές είστε καθισμένοι. Είναι Δευτέρα και είστε – μάλλον – στο γραφείο. Λογικά, θα είστε εκεί για ακόμα οκτώ με δέκα ώρες. Μετά, θα γυρίσετε με το αυτοκίνητο στο σπίτι για να… κάτσετε σαν άνθρωποι, να ξεκουραστείτε από μια ακόμα δύσκολη ημέρα και να κοιμηθείτε. Αύριο, θα πάρετε και πάλι το αυτοκίνητο για να πάτε στην δουλειά και ούτω καθ’ εξής.

Σίγουρα υπάρχουν και εξαιρέσεις, όμως η πικρή αλήθεια είναι πως η πλειοψηφία του ελληνικού πληθυσμού κάνει καθιστική ζωή. Περνάμε ολοένα και περισσότερο χρόνο μπροστά από μια οθόνη, σε ένα γραφείο, πίσω από το τιμόνι και στον καναπέ του σπιτιού μας. Ξέρουμε ότι το καθισιό «κάνει κακό». Ότι η έλλειψη άσκησης έχει ένα σωρό επιπτώσεις στην υγεία μας. Ότι δεν κατασκευαστήκαμε για να καθόμαστε σε μια καρέκλα ή ένα καναπέ. Όμως δεν κάνουμε τίποτα για αυτό και κάπως έτσι η παχυσαρκία τόσο στους ενήλικες όσο και στα παιδιά αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο, τουλάχιστον στις δυτικές κοινωνίες.

Ποιες είναι όμως συγκεκριμένα, οι επιπτώσεις της καθιστικής ζωής στην υγεία μας;  Αρχικά, από την στιγμή που καθόμαστε, η δραστηριότητα των μυών επιβραδύνεται και ο βασικός μεταβολικός ρυθμός, οι θερμίδες δηλαδή που καίμε σε κατάσταση ηρεμίας, «πέφτει» στην μία θερμίδα ανά λεπτό. Σκεφτείτε ότι αυτό είναι περίπου το ένα τρίτο από τις θερμίδες που θα καταναλώναμε με απλό περπάτημα.

Πέντε ημέρες περίπου καθιστικής ζωής (παραπάνω από έξι ώρες καθισμένοι την ημέρα) είναι αρκετές για το σώμα μας έτσι ώστε να αρχίσει να αυξάνει τον αριθμό των τριγλυκεριδίων στο αίμα, την «κακή» χοληστερόλη και την αντίσταση στην ινσουλίνη (δείτε εδώ την σχετική έρευνα). Δηλαδή ενώ παράγουμε ινσουλίνη, τα κύτταρά μας δεν την χρησιμοποιούν αποτελεσματικά και δεν την αφομοιώνουν. Η «αντίσταση» αυτή σε συνδυασμό με την κακή διατροφή και την έλλειψη άσκησης, μπορεί να οδηγήσει σε διαβήτη τύπου ΙΙ.

Μετά από δύο εβδομάδες καθιστικής ζωής, οι μύες ατροφούν και η μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου μειώνεται δραματικά. Πρόκειται για έναν δείκτη ο οποίος ουσιαστικά είναι συνώνυμος με την αντοχή μας. Η μείωση της μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου (V02max) είναι αυτή που μας κάνει να λαχανιάζουμε όταν ανεβαίνουμε σκάλες και να κουραζόμαστε εύκολα ακόμα και αν χρειαστεί να τρέξουμε για λίγα μέτρα.

Αυτό που αξίζει να αναφέρουμε εδώ είναι πως οι παραπάνω αλλαγές στον οργανισμό μας γίνονται τόσο σε αυτούς που δεν έχουν ασκηθεί ποτέ τους, όσο και σε αυτούς οι οποίοι κάνουν κάποια μορφή άσκησης σε καθημερινή βάση. Μάλιστα, οι αλλαγές στους τελευταίους ιδιαίτερα όσον αφορά την μείωση της μυϊκής μάζας και κατ’ επέκταση του μεταβολισμού είναι ακόμα μεγαλύτερες. 

Ο οργανισμός μειώνει το ποσοστό του λίπους το οποίο χρησιμοποιεί σε κατάσταση ηρεμίας και αυξάνει το ποσοστό των υδατανθράκων. Δηλαδή ενώ κάποιος καταναλώνει την ποσότητα φαγητού που έχει συνηθίσει, αντί να κάψει το περίσσιο λίπος, καίει τον υδατάνθρακα. Αποτέλεσμα, το λίπος κατακάθεται και η λιπώδης μάζα αυξάνεται.

Μιλώντας για λιπώδη μάζα, σύμφωνα με αυτήν την έρευνα, μετά από έναν χρόνο καθιστικής ζωής αρχίζει και αλλάζει ο δείκτης μάζας σώματος και εμφανίζονται τα πρώτα στάδια της παχυσαρκίας. Μια άλλη έρευνα στοχοποιημένη σε γυναίκες, έδειξε ότι μπορεί να χάσουν μέχρι και 1 % οστική πυκνότητα για κάθε χρόνο καθιστικής ζωής. Μίλησε κανείς για οστεοπόρωση;

Νικόλας  Γεωργιακώδης