Είναι ίσως ο φανατικότερος υποστηρικτής της ρομποτικής και προβλέπει ότι σε ένα όχι και πολύ μακρινό μέλλον όλοι θα έχουμε στο σώμα μας εμφυτευμένα κυκλώματα. Μάλιστα ο ίδιος έχει δοκιμάσει διάφορες πατέντες στον εαυτό του - μεταξύ άλλων, έχει συνδέσει το νευρικό σύστημά του με εκείνο της συζύγου του. Ο δρ Ουόργουικ είναι πραγματικά αιρετικός...
Είναι βέβαιος: σε λίγα χρόνια, όλοι θα έχουμε εμφυτεύσει μικροτσίπ στο σώμα μας. Με αυτά θα μπορούμε να περιγράφουμε τα συναισθήματα, τις σκέψεις, τις αναμνήσεις μας χωρίς να χρησιμοποιούμε λέξεις και να επικοινωνούμε καλύτερα με το σύντροφό μας - τέλος οι καβγάδες και οι παρεξηγήσεις! Θα μπορούμε να μαθαίνουμε μια καινούρια γλώσσα μέσα σε λίγες ώρες, να αποθηκεύουμε στη μνήμη μας άπειρα δεδομένα, ακόμη και να συνδεόμαστε κατευθείαν με τον υπολογιστή μας, για να κατεβάσουμε πληροφορίες από το ίντερνετ!
Ο Ουόργουικ, καθηγητής Κυβερνητικής στο βρετανικό Πανεπιστήμιο του Ρίντινγκ, έχει ένα μεγάλο πάθος: τα ρομπότ. Εδώ και πάνω από δεκαπέντε χρόνια μελετάει πώς μπορούμε να αντισταθμίσουμε τις αδυναμίες μας και να ενισχύσουμε τις δυνατότητές μας με τη βοήθεια της τεχνολογίας. Σε κάποια από τα πιο επαναστατικά πειράματα της Κυβερνητικής, έχει μετατρέψει ακόμη και τον εαυτό του σε πειραματόζωο. Γνωρίστε λοιπόν τον πρώτο άνθρωπο-μηχανή.
Ο καθένας μας μπορεί να γίνει σάιμποργκ;
Φυσικά! Για την ακρίβεια, κάθε εβδομάδα έρχονται στο εργαστήριό μου 10 με 12 άτομα που ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν στην έρευνά μου. Μου ζητούν να τους εμφυτεύσω μια συσκευή, θέλουν να πειραματιστούν.
Τι πρέπει να κάνει λοιπόν ένας επίδοξος σάιμποργκ;
Τα πράγματα δεν είναι απλά. Υπάρχουν πολλές ηθικές παράμετροι που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας. Επομένως, οτιδήποτε θέλουμε να κάνουμε προϋποθέτει την έγκριση μιας επιτροπής ηθικής. Κάποιοι άνθρωποι καταφεύγουν σε εμένα για να τους βοηθήσω, γιατί υποφέρουν από μια ασθένεια και πιστεύουν ότι ένα τσιπ θα τους λύσει τα προβλήματα. Κατά καιρούς με επισκέπτονται και άτομα με ψυχικές διαταραχές, που πιστεύουν ότι κάποιος τους έχει εμφυτεύσει ένα τσιπ που τους τρελαίνει. Θέλουν να το εντοπίσω και να ανακαλύψω τον ένοχο. Υποφέρουν από παραισθήσεις, δηλαδή.
Το 1998 γίνατε ο πρώτος σάιμποργκ στην ιστορία.
Ναι, εμφύτευσα ένα τσιπ στο μπράτσο μου.
Σε τι εξυπηρετούσε;
Σε πολύ απλά πράγματα. Μετέδιδε ηλεκτρομαγνητικά κύματα με τα οποία μπορούσα να ελέγξω τις πόρτες, τα φώτα και τη θερμοκρασία του διαδρόμου του διαμερίσματός μου.
Δε μου φαίνεται και τρομερά χρήσιμο.
Κι όμως! Είναι πολύ χρήσιμο, για παράδειγμα, για άτομα με αναπηρίες ή για επιληπτικούς. Τα κυβερνο-εμφυτεύματα θα μπορούσαν να περιέχουν πληροφορίες για τη φαρμακευτική αγωγή που χρειάζονται οι επιληπτικοί, ώστε σε περίπτωση που πάθουν κάποια κρίση ο γιατρός στα επείγοντα περιστατικά να ξέρει τι πρέπει να κάνει. Το 2000 εμφυτεύτηκε στον καρπό μου ένα τεχνούργημα πολύ πιο περίπλοκο από το προαναφερόμενο τσιπ, που περιείχε εκατοντάδες ηλεκτρόδια συνδεδεμένα με το νευρικό σύστημά μου. Με αυτό μπορούσα να ελέγχω από απόσταση ένα ρομποτικό βραχίονα, ο οποίος αναπαρήγαγε τις κινήσεις μου. Υπάρχουν και πολλές άλλες εφαρμογές: πρόσφατα εμφύτευσα ένα ηλεκτρόδιο που συνέδεε το νευρικό σύστημά μου με έναν υπολογιστή.
Καταφέρατε να πείσετε και τη γυναίκα σας να εμφυτεύσει ένα ηλεκτρόδιο.
Στόχος ήταν να συνδέσουμε τα νευρικά συστήματά μας, και αυτό το πετύχαμε. Κανένας δεν το είχε ξανακάνει στο παρελθόν! Καταφέραμε να εδραιώσουμε μια βασική μορφή επικοινωνίας εξ αποστάσεως, από το ένα νευρικό σύστημα στο άλλο.
Πώς λειτουργούσε αυτό το σύστημα;
Όταν η γυναίκα μου κουνούσε το χέρι της, ο εγκέφαλός μου δεχόταν μια ηλεκτρική ώθηση και αντιλαμβανόμουν ότι έκανε μια χειρονομία. Ο εγκέφαλός μας έχει δυνατότητα προσαρμογής, είναι μια εξαιρετικά έξυπνη συσκευή που μπορεί να ερμηνεύσει σωστά ό,τι συμβαίνει γύρω της. Η γυναίκα μου κουνούσε το χέρι της κι εγώ αισθανόμουν μία, δύο ή τρεις ηλεκτρικές ωθήσεις.
Γιατί θέλετε να γίνετε σάιμποργκ;
Για δύο λόγους. Κατ’ αρχάς, από καθαρά επιστημονικό ενδιαφέρον. Θέλω να ανακαλύψω μέχρι ποιο βαθμό η τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει ανθρώπους με αναπηρίες. Θα μου άρεσε, για παράδειγμα, άτομα που υποφέρουν από μερική παράλυση να μπορούν να οδηγήσουν με τη σκέψη. Από την άλλη, και ίσως αυτός είναι ο σημαντικότερος λόγος, αναγνωρίζω πόσο περιορισμένες πνευματικές δυνατότητες έχει ο άνθρωπος και θέλω να διερευνήσω πώς με την τεχνολογία μπορούμε να τις βελτιώσουμε.
Τόσο περιορισμένες είναι οι δυνατότητές μας;
Πάρα πολύ! Μόλις που προσλαμβάνουμε το 5% των ερεθισμάτων που υπάρχουν γύρω μας. Ακόμη και η όραση, η καλύτερη από όλες τις αισθήσεις μας, είναι πολύ περιορισμένη σε σχέση με το φάσμα της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Χρησιμοποιώντας την τεχνολογία, θα μπορούσαμε να δούμε το υπέρυθρο, το υπεριώδες φως, τις ακτίνες Χ... Μάλιστα με τη βοήθειά της θα μπορούμε να λαμβάνουμε διαφορετικά ερεθίσματα τη φορά, έτσι ώστε να κατακτήσουμε μια πιο σύνθετη και ολοκληρωμένη κατανόηση του κόσμου όπου ζούμε. Σκεφτείτε τη μνήμη μας, είναι πολύ φτωχή σε σύγκριση με αυτήν ενός υπολογιστή. Ή το σύστημα επικοινωνίας μας. Θα έπρεπε να ντρεπόμαστε γι’ αυτό!
Και αν ο εγκέφαλός μας καταρρεύσει με τόσες πληροφορίες; Ίσως δεν είναι έτοιμος να αφομοιώσει όλο αυτόν τον όγκο δεδομένων.
Ο εγκέφαλός μας έχει ιδιαίτερη πλαστικότητα και προσαρμόζεται σε καινούριες καταστάσεις. Μπορούμε να του θέσουμε νέες προκλήσεις, ακόμη και σε μεγαλύτερη ηλικία. Ζούμε σε έναν τεχνολογικό κόσμο όπου οι μηχανές επικοινωνούν με έναν πιο πλούσιο, σύνθετο και αποτελεσματικό τρόπο από ό,τι εμείς. Οι άνθρωποι έχουμε ήδη έρθει σε επαφή με αυτά τα περίπλοκα δίκτυα και ο εγκέφαλος μας έχει κατανοήσει –αν και με παθητικό τρόπο– τις νέες δυνατότητες επικοινωνίας. Έτσι, όταν του δίνουμε την ευκαιρία να βελτιωθεί, προσαρμόζεται και ανταποκρίνεται στην πρόκληση. Ποια είναι τα όριά του; Αυτό είναι ένα μεγάλο ερώτημα.
Πώς μπορεί η τεχνολογία να μας βοηθήσει να βελτιώσουμε την επικοινωνία μεταξύ μας;
Σκεφτείτε τι περιέχει ο εγκέφαλός μας: ιδέες, αναμνήσεις, χρώματα, εικόνες, όνειρα κ.λπ. Πώς μπορούμε να τα μεταδώσουμε όλα αυτά στους άλλους ανθρώπους; Σίγουρα δεν μπορούμε να εκφράσουμε με λέξεις όλες τις περίπλοκες σκέψεις μας. Δεν έχουμε την ικανότητα να μεταδώσουμε όλα αυτά τα δεδομένα μέσω της συζήτησης! Η γλώσσα μεταφέρει κωδικοποιημένες πληροφορίες που αποτελούν απλώς μια αναπαραγωγή των πραγματικών σκέψεών μας. Η δυνατότητα να συνδέσουμε απευθείας τον εγκέφαλό μας με τον εγκέφαλο ενός άλλου ανθρώπου και να του μεταδώσουμε μηνύματα ή να τα στείλουμε σε έναν υπολογιστή ανοίγει νέους δρόμους στην επικοινωνία. Εκτός από λέξεις, θα μπορούμε επίσης να μεταδώσουμε χρώματα, εικόνες, ιδέες, αφηρημένες σκέψεις, εντυπώσεις, συναισθήματα...
Θα είναι πιο εύκολο να κατανοήσει ο ένας τον άλλο; Θα αποφεύγουμε συζητήσεις επί παρεξηγήσεων;
Παρεξηγήσεις γίνονται ακόμη και ανάμεσα σε ζευγάρια που είναι πολλά χρόνια μαζί και γνωρίζονται καλά μεταξύ τους. Ακόμη και αυτοί έχουν προβλήματα επικοινωνίας. Κάποιος λέει κάτι, ο άλλος το ερμηνεύει διαφορετικά και εκνευρίζονται. Αλλά αν μεταδώσεις ένα απλό μήνυμα, τοποθετημένο στο σωστό πλαίσιο, με τα συναισθήματα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, τότε όλα γίνονται πιο ξεκάθαρα. Ο άλλος το κατανοεί και σου απαντάει, μετά απαντάς εσύ και πάει λέγοντας. Ο πλούτος στην ανταλλαγή ιδεών μπορεί να οδηγήσει σε ένα μεγάλο εξελικτικό άλμα.
Θα κατασκευάσουμε, λοιπόν, ένα δίκτυο εγκεφάλων.
Ακριβώς! Το μεγάλο ερώτημα είναι μέχρι ποιο βαθμό θα μπορούμε να κατανοούμε τα σήματα που θα δεχόμαστε σχετικά με τα συναισθήματα του άλλου. Θα μάθουμε να τα κατανοούμε αυτόματα ή θα είναι απαραίτητη μια διαδικασία προσαρμογής; Θα είναι πάντως συναρπαστικό! Έχουμε την ευκαιρία να ενώσουμε τις σκέψεις μας.
Σήμερα εσείς έχετε κάποιο εμφύτευμα;
Όχι, οφείλω να ομολογήσω ότι αυτή τη στιγμή είμαι ένας απολύτως φυσιολογικός άνθρωπος. Μελετώ την ανάπτυξη ενός εγκεφαλικού εμφυτεύματος. Προσπαθούμε να κατασκευάσουμε έναν εγκέφαλο.
Με ποιον τρόπο;
Εξάγουμε νευρώνες από έμβρυα ποντικών, τους καλλιεργούμε, τους αναπτύσσουμε και τους εισάγουμε σε ένα ρομποτικό σώμα. Μέσα από την έρευνά μας προσπαθούμε να δημιουργήσουμε βιολογικούς εγκεφάλους για μηχανές. Προσπαθούμε να κάνουμε το ίδιο και με νευρικά κύτταρα ανθρώπινων εμβρύων, ώστε στο μέλλον να μπορούμε να κατασκευάσουμε ρομπότ με ανθρώπινη όψη και νευρικά κύτταρα. Στόχος μας είναι να διερευνήσουμε ασθένειες όπως τη νόσο του Πάρκινσον και να μελετήσουμε τμήματα του εγκέφαλου που σταματούν να λειτουργούν μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Θέλουμε επίσης να διερευνήσουμε αν μπορούμε να διευρύνουμε ή να ενδυναμώσουμε τη μνήμη μας και αν μπορούμε να εμφυτεύσουμε στον εγκέφαλό μας νέους νευρώνες που θα ενισχύουν τις πνευματικές ικανότητές μας, γεγονός που θα μας έδινε ένα γενναίο προβάδισμα απέναντι σε ασθένειες.
Υπάρχουν και άλλες πιθανές εφαρμογές, πέρα από τις ιατρικές;
Φυσικά. Θα μπορούσαμε να έχουμε ρομπότ στο σπίτι μας, με βιολογικό εγκέφαλο, και να τα αντιμετωπίζουμε σαν φίλους μας. Οι εφαρμογές θα μπορούσαν να είναι και στρατιωτικές. Μέσα στα επόμενα δεκαπέντε χρόνια ίσως πάψουν να πηγαίνουν στρατιώτες στον πόλεμο με κίνδυνο να χάσουν τη ζωή τους. Ίσως αντικατασταθούν από ρομπότ.
Όπως στον Εξολοθρευτή;
Πιθανόν. Όντως, πολλά από τα πράγματα που βλέπουμε στον κινηματογράφο μπορεί να συμβούν. Σε αυτή την ταινία επιστημονικής φαντασίας οι έξυπνες μηχανές αποφασίζουν ότι δεν τους αρέσει ό,τι κάνουν οι άνθρωποι και παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους. Ειλικρινά, πιστεύω ότι πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά και αυτό το ενδεχόμενο.
Αλήθεια;
Ναι, βέβαια. Ταινίες όπως Ο εξολοθρευτής προεικονίζουν ένα τρομακτικό μέλλον, στο οποίο οι άνθρωποι ζουν υπό την τυραννία των μηχανών. Αλλά ακόμη μπορούμε να ξανασχεδιάσουμε το μέλλον και να αποφύγουμε αυτό τον κίνδυνο. Πώς; Αναβαθμίζοντας τις ικανότητές μας, μετατρέποντας τον εαυτό μας σε σάιμποργκ! Δεν πρέπει να δώσουμε την ευκαιρία στις μηχανές να πάρουν το πάνω χέρι.
Δηλαδή μπορεί να έχουμε μάχες όπως αυτές του Blade runner.
Πολλά από τα σενάρια που βλέπουμε σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας είναι επικίνδυνα και πιθανά. Είναι λογικό λοιπόν ο κόσμος να φοβάται, γιατί δεν ξέρει τι θα συμβεί στο μέλλον. Πιστεύω ότι πρέπει να ανησυχούμε, σε λογικά όρια. Δεν μπορούμε να λέμε: «Μπα, είναι μόνο μια ταινία». Έχουμε δικαίωμα να φοβόμαστε, αλλά πρέπει και να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε ένα τέτοιο μελλοντικό σενάριο. Ακόμα και έτσι, με συναρπάζουν οι δυνατότητες που μας προσφέρουν οι σάιμποργκ: γιατί μπορούμε να βοηθήσουμε ανθρώπους με αναπηρίες, να τους δώσουμε την ευκαιρία να ζήσουν φυσιολογικά και να βελτιώσουμε την επικοινωνία μεταξύ μας.
Για να μάθετε πιο πολλά: www.kevinwarwick.com
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου