Οι άνθρωποι μπορούν να δουν με τα αυτιά

Με ένα κλικ στη γλώσσα, όλοι μας μπορούμε να μάθουμε να «βλέπουμε» με τα αυτιά μας, σύμφωνα με μία νέα μελέτη πάνω στην ανθρώπινη ηχοτοποθέτηση.

Διάφορα ζώα, όπως οι νυχτερίδες, τα δελφίνια και οι φάλαινες, είναι γνωστό ότι χρησιμοποιούν την ηχοτοποθέτηση –ηχητικά κύματα, που κάνουν γκελ σε κοντινά αντικείμενα- προκειμένου να αισθανθούν τι υπάρχει γύρω τους.

Έχοντας ως έμπνευση έναν τυφλό άντρα, ο οποίος επίσης καθοδηγείται βάσει του ήχου, μία ομάδα Ισπανών επιστημόνων βρήκε στοιχεία που δείχνουν ότι οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να μάθουν να ηχοτοποθετούνται.

Η ομάδα επιβεβαίωσε ακόμα πως το κλικ του ουρανίσκου –ένας οξύς ήχος που βγαίνει από το χτύπημα της άκρης της γλώσσας στον ουρανίσκο- είναι ο πιο αποτελεσματικός ήχος που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι άνθρωποι.

Εκπαίδευση στον ήχο

Ο Ντάνιελ Κις, γενικός διευθυντής του World Access for the Blind στην Καλιφόρνια, γεννήθηκε τυφλός. Έμαθε από μόνος του να «βλέπει», χρησιμοποιώντας τα κλικς του ουρανίσκου, απ' όταν ήταν μικρός.

Ο Κις μπορεί να κάνει ποδήλατο στο βουνό, να κάνει πεζοπορία στην άγρια φύση και να παίξει παιχνίδια με μπάλα χωρίς την απαραίτητη βοήθεια.

Για να κατανοήσουν καλύτερα τις ιδιαίτερες ικανότητες του Κις, ο Χουάν Αντόνιο Μαρτίνεζ και οι συνεργάτες του στο Πανεπιστήμιο της Αλκαλά στη Μαδρίτη, εκπαίδευσαν στην ηχοτοποθέτηση 10 φοιτητές που έβλεπαν κανονικά.

«Ήταν πολύ δύσκολο να πείσουμε ορισμένους ανθρώπους να συμμετάσχουν στα πειράματα, γιατί οι περισσότεροι από τους συνεργάτες μας θεωρούσαν πως η ιδέα μας ήταν παράλογη,» αναφέρει ο Μαρτίνεζ.

Οι ερευνητές ζήτησαν από τους φοιτητές να κλείσουν τα μάτια τους και να κάνουν θορύβους μέχρι να μπορούν να καταλάβουν εάν ένα αντικείμενο βρίσκεται κοντά τους. Μετά από μερικές μέρες εκπαίδευσης, όλοι οι φοιτητές είχαν αποκτήσει τις βασικές ικανότητες ηχοτοποθέτησης, όπως αναφέρουν οι επιστήμονες στο επιστημονικό περιοδικό Acta Acustica.

Στη συνέχεια, η ομάδα ηχογράφησε τους φοιτητές σε τρεις διαφορετικούς ήχους: κάνοντας ένα «τς» με τη γλώσσα, ένα «τς» με τα χείλια και ένα κλικ με τον ουρανίσκο. Μετά από μελέτη του σχήματος του ηχητικού κύματος που παρήγαγε ο κάθε ήχος, ο Μαρτίνεζ και οι συνεργάτες του βρήκαν πως το κλικ του ουρανίσκου δίνει την πιο λεπτομερή ανάδραση σχετικά με τον περιβάλλοντα χώρο ενός ατόμου.

Οπτική τάση

Στα ζώα που ηχοτοποθετούνται, η ικανότητα αυτή είναι συχνά κλειδί για την επιβίωσή τους, και τα ζώα έχουν ειδικά προσαρμοσμένα όργανα γι' αυτή τη δουλειά, εξηγεί ο Μαρτίνεζ. Τα δελφίνια, για παράδειγμα, έχουν ειδική δομή στη μύτη, και μπορούν να παράγουν 200 κλικ το δευτερόλεπτο. Οι άνθρωποι μπορούν να παράγουν τρία με τέσσερα κλικ το δευτερόλεπτο.

«Δικαιολογημένα φαίνεται δύσκολο, και ίσως είναι ακόμα δυσκολότερο για όσους βλέπουν κανονικά, γιατί είναι πολύ οπτικά ζώα και δεν συνηθίζουν να χρησιμοποιούν καθόλου αυτή τους την ικανότητα, επομένως αυτή η «οπτική τάση» θα πρέπει να ξεπεραστεί,» σημειώνει ο Πήτερ Σίφελ, βιοακουστικός στο Πανεπιστήμιο του Κονέκτικατ, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.

Ο μέσος άνθρωπος μπορεί να αναπτύξει ικανοποιητικές ικανότητες ηχοτοποθέτησης μέσα σε διάστημα ενός μηνός εάν εκπαιδεύεται μία με δύο ώρες την ημέρα. Οι τυφλοί συνήθως αναπτύσσουν αυτές τις ικανότητες πολύ πιο γρήγορα, υπογραμμίζει ο Μαρτίνεζ.

Εκτός, όμως, από τη βοήθεια που προσφέρει η ηχοτοποθέτηση στους τυφλούς, μπορεί ακόμα να βοηθήσει τα σωστικά συνεργεία να εντοπίσουν ανθρώπους μέσα στην ομίχλη ή να βοηθήσει τους πυροσβέστες να βρουν γρηγορότερα εξόδους σε κτήρια που καίγονται και έχουν γεμίσει καπνό.

Οι ερευνητές προσθέτουν πως οι συσκευές τεχνητής ηχοτοποθέτησης, όπως τα επικάρπια που βγάζουν ήχο, δεν μπορούν ακόμα να ξεπεράσουν σε αποτελεσματικότητα το απλό κλικ που κάνει η γλώσσα.

«Αυτές οι συσκευές προς το παρόν είναι χειρότερες από τη φυσική ηχοτοποθέτηση, γιατί δεν αναπαράγουν την πλήρη απτική αντίληψη της ηχούς,» πρόσθεσε, ολοκληρώνοντας ο Μαρτίνεζ.

by SociaLMagazinE