Η Κιβωτός των σπόρων

Τι σχέση έχει η Αρχιτεκτονική με μια Κιβωτό που θα μπορουσε να σώσει την ελληνική χλωρίδα απο την Καταστροφή; Για τη Φοίβη Γιαννίση και τον Ζήση Κοτιώνη, που υπογράφουν την Κιβωτό που εκπροσώπησε την Ελλάδα στη 53η Μπιενάλε της Βενετίας, η αρχιτεκτονική δεν περιορίζεται στα κτίρια. Καλύπτει και το γενικότερο περιβάλλον, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση: η Κιβωτός, που εκτείθεται απο τη Δευτέρα 28 Μαρτίου στο Μουσείο Μπενάκη, χωράει την αρχιτεκτονική της ελληνικής φύσης και όλους τους σπόρους που μας είναι απαραίτητοι για να επιζήσουμε στην περίπτωση που χρειαστεί να ξαναρχίσουμε απο το μηδέν.

Εκτός του ότι η Φοίβη και ο Ζήσης είναι καλοί φίλοι, το Τέλος του Κόσμου είναι μια απο τις εμμονές μου και ήμουν πολύ περίεργη να δω απο κοντά τους σπόρους που θα πρέπει να μαζέψουμε στην περίπτωση που γίνουμε σοβαρή χώρα και φτιάξουμε κάτι σαν τη σκανδιναβική Τράπεζα σπόρων Σβάλμπαρντ.
Απο Αρχιτεκτονική δεν ξέρω τίποτα αλλά η Κιβωτός μου άρεσε πολύ, ειδικά όπως είναι στημένη και φωτισμένη στο κέντρο της μεγάλης αίθουσας. Έχει μήκος 12 μέτρα, πλάτος 3,5 κι είναι φτιαγμένη απο ανοιχτόχρωμο ξύλο πεύκου (το οποίο δεν μου φάνηκε καθόλου αδιάβροχο, btw). Τη βραδιά των εγκαινείων είχε ουρά για να μπεί κανείς μέσα της και δεν ξαφνιάστηκα ακούγοντας μια κυρία να δηλώνει πόσο της αρέσει «η Κιβωτός με τα πόδια». Είχε, όντως, βγάλει πόδια η Κιβωτός. Κι είναι, όντως, ο Παράδεισος των σπόρων.

Στον επίσημο κατάλογο μετράω πάνω απο 250 είδη κι όταν μπαίνω μέσα και τα βλέπω στα γιάλινα βαζάκια τους, θέλω να τα ανοίξω, να τα πιάσω και να τα μελετήσω όλα. Απο πάνω μου κρέμονται ματσάκια με βότανα και παντού γύρω βλέπω κι άλλα απαραίτητα για την επιβίωση – λάδι, μέλι και ξύδι, μια γλάστρα με φρέσκο δενδρολίβανο, ραδιόφωνο, μια λεκάνη γεμάτη φυσικά σαπούνια, εργαλεία, ένα ζευγάρι θαλάσσια σκι, ένα λάπτοπ – αλλά εγώ κολλάω στους σπόρους που διάλεξε ο βιολόγος Ορέστης Δαβίας. Ο σπόρος της μελιτζάνας είναι μικρός και πορτοκαλί και μου θυμίζει αποξηραμένη κερήθρα. Οι σπόροι του βλήτου είναι σαν μαύρες, γιαλιστερές μπίλιες σε μέγεθος κεφαλιού καρφίτσας. Σε μια γιάλα υπάρχουν λουλούδια γαϊδουράγκαθου και σε ένα ραφάκι είναι μαζεμένα όλα τα δηλητηριώδη: μπελαντόνα, κώνειο, γέροντας, μανδραγόρας. Πιο δίπλα εντοπίζω βαζάκι με ταμπέλα «ψειροβότανο» και λίγο αργότερα διαπιστώνω με χαρά ότι ο καπνός δεν λείπει απο την Κιβωτό.

Αυτό που λείπει είναι η πανίδα αλλά το θέμα της Φοίβης Γιαννίση και του Ζήση Κοτιώνη δεν είναι το Τέλος του Κόσμου. Είναι οι παλιοί σπόροι για νέες καλλιέργειες και η διάσωση της φυσικής ποικιλίας του τόπου μας.  Όπως άλλωστε λέει και ο Ζήσης, στα αρχαία ελληνικά “χτίζω” δεν σημαίνει “οικοδομώ ένα κτίριο” αλλά “καλλιεργώ έναν αγρό”.  Δεκτόν. Αυτό που θέλω να μάθω είναι αν θα μπορούσα να έχω τους σπόρους μετά το τέλος της Έκθεσης.  “Έχασες”, μου λένε. “Μετά το Μουσείο Μπενάκη η Κιβωτός θα εκτεθεί αλλού. Φτιάξε τη δική σου…”

 

της Γκέλης Βούρβουλη