Η Ασθένεια του Ύπνου(VIDEO)

Η Ασθένεια του Ύπνου ή αφρικανική τρυπανοσωμίαση είναι μια θανατηφόρα, παρασιτική ασθένεια που πλήττει 36 χώρες στην υποσαχάρια Αφρική: από αυτήν κινδυνεύουν 60 εκατομμύρια άνθρωποι. Παρ' ότι είχε σχεδόν εξαλειφθεί στη δεκαετία του '60, η τρυπανοσωμίαση επανέκαμψε με διαστάσεις επιδημίας εξαιτίας των πολέμων, των μετακινήσεων πληθυσμών και της κατάρρευσης των συστημάτων υγείας τις τελευταίες δύο δεκαετίες.

Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ) εκτιμά ότι περίπου 300.000 άνθρωποι είναι αυτήν τη στιγμή μολυσμένοι από τρυπανοσωμίαση και ότι κάθε χρόνο πεθαίνουν από αυτήν πάνω από 60.000 άνθρωποι, παρ' όλο που είναι πολύ περισσότερες οι μολύνσεις και οι θάνατοι που δεν αναφέρονται. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται σήμερα για τη θεραπεία της είναι παλιά, τοξικά και δύσχρηστα. Το 2001 επιτεύχθηκε μεταξύ της ΠΟΥ και φαρμακοβιομηχανιών συμφωνία για ένα πρόγραμμα δωρεάς που εξασφάλιζε την παροχή των υπαρχόντων φαρμάκων για την αντιμετώπιση της τρυπανοσωμίασης έως το 2006. Ωστόσο, εάν θέλουμε να περιθάλψουμε αποτελεσματικά τους ασθενείς και να ελέγξουμε την ασθένεια στο μέλλον, ζωτικής σημασίας είναι η εξασφάλιση επαρκών πόρων για την έρευνα και την ανάπτυξη νέων φαρμάκων.

Οι ΓΧΣ και τα προγράμματα κατά της Ασθένειας του Ύπνου

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα περιθάλπουν ασθενείς με τρυπανοσωμίαση εδώ και σχεδόν 20 χρόνια. Η οργάνωση υλοποιεί αυτήν τη στιγμή 17 προγράμματα κατά της ασθένειας του ύπνου σε απομακρυσμένες και συχνά πολιτικά ασταθείς περιοχές της Αγκόλα, της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας, της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, του Κονγκό-Μπραζαβίλ, της Ουγκάντα και του Σουδάν.

Από το 1986 -όταν ξεκίνησαν το πρώτο τους πρόγραμμα κατά της Ασθένειας του Ύπνου στην Ουγκάντα- μέχρι σήμερα, οι ΓΧΣ έχουν εξετάσει εκατοντάδες χιλιάδες Αφρικανούς και έχουν περιθάλψει 30.000. Οι προσπάθειες πρόληψης, είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου να τεθεί υπό έλεγχο η Ασθένεια του Ύπνου. Ωστόσο, οι ΓΧΣ πιστεύουν ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο στον αγώνα κατά της ασθένειας είναι η έλλειψη νέας, αναβαθμισμένης διαγνωστικής διαδικασίας καθώς και η έλλειψη νέων φαρμάκων.

Οι ΓΧΣ εργάζονται για τη βελτίωση της πρόσβασης και της ποιότητας της περίθαλψης που παρέχεται σε ανθρώπους που πάσχουν από την ασθένεια του ύπνου.

Μετάδοση, συμπτώματα και στάδια της ασθένειας

Το παράσιτο που προκαλεί την ασθένεια του ύπνου, μεταδίδεται στους ανθρώπους μέσω τσιμπήματος από μολυσμένες μύγες τσε-τσε, που αναπαράγονται σε ζεστά και υγρά περιβάλλοντα. Ζώντας στην τεράστια σαβάνα που καλύπτει κατά πλάτος την υποσαχάρια Αφρική, οι μύγες τσε-τσε έρχονται σε επαφή με ανθρώπους, οικόσιτα και άγρια ζώα, που λειτουργούν ως φορείς του παράσιτου.

Υπάρχουν δύο υποείδη του παράσιτου τρυπανόσωμα: το trypanosoma brucei gambiense (γαμβιανό) και το T.b. rhodesiense (ροδεσιανό). Το πρώτο προκαλεί χρόνια ασθένεια ενώ το δεύτερο καθίσταται πολύ πιο γρήγορα θανατηφόρο, αλλά και τα δύο εξελίσσονται σταδιακά και είναι θανατηφόρα εάν δεν παρασχεθεί με θεραπεία.

Το πρώτο στάδιο της ασθένειας του ύπνου παρουσιάζει μη χαρακτηριστικά συμπτώματα, όπως πυρετό και αδυναμία. Αυτό το στάδιο είναι δύσκολο να διαγνωστεί, αλλά σχετικά εύκολο να αντιμετωπιστεί. Ωστόσο, εάν δε δοθεί αγωγή, το παράσιτο εισβάλει στο κεντρικό νευρικό σύστημα του μολυσμένου ατόμου, οπότε ξεκινά το δεύτερο στάδιο. Αυτό μπορεί να συμβεί μέσα σε λίγες εβδομάδες ή αρκετά χρόνια μετά τη μόλυνση. Τότε αρχίζουν αναπόφευκτα να εμφανίζονται τα σοβαρά νευρολογικά και ψυχιατρικά προβλήματα: το άτομο πάσχει από σύγχυση ή γίνεται βίαιο και μπορεί να παρουσιάσει σπασμούς. Οφείλοντας τ' όνομά της σε ένα από τα πιο εντυπωσιακά της συμπτώματα, η Ασθένεια του Ύπνου χαρακτηρίζεται από αδυναμία ύπνου κατά τη διάρκεια της νύχτας, ενώ το άτομο καταβάλλεται από υπνηλία την ημέρα. Χωρίς αγωγή, η ασθένεια οδηγεί απαρέγκλιτα σε κώμα και τελικά, στο θάνατο.

Διάγνωση: δεν υπάρχει ακριβής μέθοδος

Η διάγνωση της Ασθένειας του Ύπνου βασίζεται στον εντοπισμό των παράσιτων στο αίμα ή τους λεμφαδένες του ατόμου. Εάν η αρχική διάγνωση είναι θετική, ακολουθεί οσφυϊκή παρακέντηση στο δεύτερο στάδιό της. Αυτή η διαδικασία εφαρμόζεται επειδή τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του δεύτερου σταδίου είναι τοξικά και μπορεί να έχουν θανάσιμες παρενέργειες, οπότε θα πρέπει να χορηγηθούν μόνο σε ανθρώπους που πραγματικά τα χρειάζονται. Οι τρέχουσες διαγνωστικές μέθοδοι είναι επιθετικές και δύσχρηστες σε φτωχές χώρες, καθώς για να έχει κανείς ακριβή αποτελέσματα απαιτείται εξειδικευμένο προσωπικό.

Τρέχουσες θεραπείες: μακροχρόνιες, τοξικές και πολύπλοκες στη χρήση τους

«Το Melarsoprol είναι ένα τρομακτικό φάρμακο - δεν αισθάνεσαι περήφανος όταν κάνεις ένεση με αυτό. Είναι καυστικό, και δεν ξέρεις εάν θα σώσεις τον ασθενή σου ή θα τον σκοτώσεις».

SociaLMagazinE