Ονομάζεται εξελικτισμός, η επιστημονική θεωρία που, στην πιο ολοκληρωμένη της μορφή, διατυπώθηκε τον προηγούμενο αιώνα από τον Άγγλο φυσιοδίφη Κάρολο Δαρβίνο. Αυτός υποστήριξε ότι όλα τα έμβια όντα, συμπεριλαμβανομένου και του ανθρώπου, προήλθαν από αρχαιότερους και απλούστερους οργανισμούς χάρη σε μια διαρκή εξελικτική διαδικασία: τη φυσική επιλογή. Μια εξήγηση που σύντομα υιοθετήθηκε όχι μόνο από τους βιολόγους αλλά και τους φυσικούς επιστήμονες, τους οικολόγους, τους ερευνητές της Θεωρίας του Χάους, καθώς και τους αστροφυσικούς. Ακολουθούν κάποιες απρόσμενες συνέπειες της Θεωρίας της Εξέλιξης.
Θα υπήρχε ζωή χωρίς ηλιακό φως και οξυγόνο;
Δεν πρέπει να το αποκλείουμε. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζουν οι εξωβιολόγοι, επιστήμονες που μελετούν τη δυνατότητα ύπαρξης ζωής σε άλλους πλανήτες. Υποστηρίζουν λοιπόν ότι κάλλιστα θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα ζωντανό σύστημα που βασίζεται στο άζωτο ή σε άλλα χημικά στοιχεία και όχι στον άνθρακα πάνω στον οποίο στηρίχτηκε όλη η χημεία της ζωής στη Γη. Όμως, ακόμα και στον πλανήτη μας τα πράγματα ήταν αρχικά διαφορετικά. Πριν από περίπου 3,5 δις χρόνια, όταν η ζωή έκανε δειλά τα πρώτα της βήματα, υπήρχαν εκτός από τα πρωτοβακτήρια και άλλοι οργανισμοί που χρησιμοποιούσαν ανόργανα μόρια. Ήταν λες και αυτοί οι περίεργοι οργανισμοί να τρέφονταν με ορυκτά και όχι με άλλους ζωντανούς οργανισμούς (φυτά ή ζώα). Αυτοί οι "εναλλακτικοί" οργανισμοί ήταν αναερόβιοι, δεν ανέπνεαν δηλαδή οξυγόνο και δε χρειάζονταν ηλιακό φως. Εξάλλου η γήινη ατμόσφαιρα δεν είχε αρχικά καθόλου οξυγόνο. Αυτό δημιουργήθηκε σταδιακά από μονοκύτταρους οργανισμούς οι οποίοι, χάρη σε μια σειρά από ευτυχείς μεταλλάξεις, απέκτησαν την δυνατότητα να τρέφονται με νερό και ηλιακό φως (φωτοσύνθεση). Έτσι, πριν από τρία δις χρόνια η ατμόσφαιρα της Γης άρχισε να γίνεται πλούσια σε ελεύθερο οξυγόνο χάρη σ’ αυτά τα νέα φωτοσυνθετικά κύτταρα, τα οποία έμελλε να αποτελέσουν την κυρίαρχη μορφή ζωής. Για τη φωτοσύνθεση, όμως, είναι απαραίτητο το υδρογόνο, το οποίο αυτοί οι μονοκύτταροι οργανισμοί έβρισκαν "διασπώντας" το άφθονο νερό του πλανήτη, απελευθερώνοντας οξυγόνο στην ατμόσφαιρα, το οποίο άρχισε να συσσωρεύεται γρήγορα. Όμως το οξυγόνο ήταν ένα φοβερό "δηλητήριο" για τις προηγούμενες αναερόβιες μορφές ζωής που αφανίστηκαν μαζικά
Γιατί ο άνθρωπος και η πλειοψηφία των ζώων διαθέτει ένα συμμετρικό σώμα (δύο μάτια, δύο αφτιά, δύο πνεύμονες); Γιατί να μην έχουμε ένα μόνο αφτί, μάτι, όρχη ή στήθος;
Οι απλούστεροι οργανισμοί, όπως οι αμοιβάδες, δε διαθέτουν συμμετρικό σώμα, γιατί το εκτοπλασματικό σώμα τους μεταβάλλεται ανάλογα με το περιβάλλον. Ήδη όμως οι θαλάσσιες ανεμώνες και οι αστερίες διαθέτουν μια ακτινωτή συμμετρία - δηλαδή συμμετρία γύρω από έναν άξονα. Οι εδραίοι οργανισμοί, που μετακινούνται ελάχιστα, "οικοδομούν" το σώμα τους σαν φρούριο. Aντιμετωπίζουν τον κίνδυνο και συχνά τρέφονται από κάθε πλευρά του σώματός τους. Η αμφίπλευρη συμμετρία γεννιέται με τους σκώληκες και τα πρώτα ασπόνδυλα, τα οποία διαθέτουν σκληρό κέλυφος, και σχετίζεται στενά με την ικανότητα κίνησης. Αυτά τα ζώα έχουν ένα πρόσθιο κι ένα οπίσθιο τμήμα. Με το άνω τμήμα εξερευνούν το περιβάλλον, αντιμετωπίζουν τους κινδύνους, αναζητούν τροφή, ενώ στο κάτω τμήμα βρίσκονται τα όργανα κίνησης και αναπαραγωγής. Η μεγάλη διάδοση της συμμετρίας στους οργανισμούς δεν είναι ζήτημα αισθητικής αλλά οικονομίας. Είναι πολύ πιο δαπανηρό για έναν οργανισμό να φτιάχνει μοναδικά όργανα από το να έχει το ίδιο όργανο σε περισσότερα αντίγραφα. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετά ασύμμετρα ζώα: ο κάβουρας- "βιολιστής" έχει τη μία δαγκάνα μεγαλύτερη για να εντυπωσιάζει τις θηλυκές καβουρίνες, το ψάρι-γλώσσα, για καμουφλάζ, είναι από τη μια πλευρά λευκό και από την άλλη σκούρο, ενώ τα δύο μάτια του βρίσκονται στη μία μόνο πλευρά.
Γιατί ο άνθρωπος είναι το μοναδικό δίποδο θηλαστικό; Θα μπορούσαν να εξελιχθούν νοήμονα ζώα που δε θα ήταν δίποδα;
Η επικρατέστερη υπόθεση είναι ότι κάποια στιγμή ορισμένες γυναίκες από τους προγόνους του ανθρώπου άρχισαν να επιλέγουν άντρες ικανούς να τις βοηθούν στη φροντίδα των παιδιών. Το είδος μας μπορούσε πλέον ν’ αποκτά περισσότερα παιδιά και η όρθια στάση τούς επέτρεπε να τους φέρνουν τροφή ευκολότερα και να τα μεταφέρουν μαζί τους κατά την περίοδο συγκομιδής της τροφής. Επιπλέον, η δυνατότητα μετακίνησης σε όρθια στάση τούς έδωσε τη δυνατότητα να φτιάχνουν εργαλεία με τα πρόσφατα ελευθερωμένα χέρια τους Η ελευθέρωση των χεριών και η νέα χρήση τους προκάλεσε πιθανότατα μια αναδιοργάνωση της λειτουργίας του εγκεφάλου. Δύσκολα θα μπορούσαμε να φανταστούμε κάτι ανάλογο σε ζώα των οποίων και τα τέσσερα άκρα χρησιμοποιούνται για τη μετακίνησή τους. Όμως, ακόμα και κητοειδείς οργανισμοί, όπως οι όρκες και τα δελφίνια, ανέπτυξαν έναν ογκώδη και περίπλοκο εγκέφαλο λόγω της εξελικτικής πίεσης που άσκησαν οι σύνθετες κοινωνικές σχέσεις και οι ανάγκες τους για κυνήγι τροφής. Οι ηθολόγοι απέδειξαν ότι είναι ικανά να διακρίνουν αφαιρετικά διαφορετικά αντικείμενα και να τα ταξινομήσουν σε χωριστές κατηγορίες. Νέες μορφές νοημοσύνης θα μπορούσαν να γεννηθούν στα βάθη των θαλασσών. Χωρίς όμως τη χρήση των χεριών ως ακριβών εργαλείων, δύσκολα θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μια κοινωνική οργάνωση κι έναν πολιτισμό παρόμοιο με το δικό μας
Γιατί υπάρχουν άντρες και γυναίκες;
Οι εξελικτικοί βιολόγοι θεωρούν ότι οι οργανισμοί επινόησαν το σεξ ως άμυνα κατά των ασθενειών και των παρασίτων. Αρχικά, όταν η αναπαραγωγή ήταν μη φυλετική (ασεξουαλική), οι οργανισμοί δημιουργούσαν με απλή κυτταρική διαίρεση σχετικά πιστά αντίγραφα του εαυτού τους. "Όμως όσο περισσότερο όμοια είναι μεταξύ τους τα μέλη ενός πληθυσμού τόσο ευκολότερα οι ιοί, τα βακτήρια και οι μύκητες μπορούν να καταστρέφουν τις άμυνες του ξενιστή, δηλαδή του οργανισμού που προσβάλλουν", μας εξηγεί ο Μπιλ Χάμιλτον, διάσημος βιολόγος στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Για πολλά χρόνια μελέτησε τη σχέση ανάμεσα στο σεξ και τις ασθένειες και κατάφερε να αποδείξει ότι "το σεξ αποτελεί έναν αμυντικό μηχανισμό κατά των παρασίτων, γιατί τα άτομα που αναπαράγονται φυλετικά αναμειγνύουν τα γονίδιά τους ανανεώνοντας συνεχώς τις αμυντικές δυνάμεις του οργανισμού".
Γιατί υπάρχουν μόνο δύο φύλα;
Θεωρητικά, θα ήταν μεγάλο εξελικτικό πλεονέκτημα αν υπήρχαν περισσότερα φύλα. Για παράδειγμα, αν υπήρχαν δέκα, θα μπορούσε κάποιος να ζευγαρώσει με το 90% του πληθυσμού, δηλαδή με όλα τα φύλα πλην του δικού του. Αντίθετα, όμως, όπως ανακάλυψαν δύο βιολόγοι, ο Λόρενς Χιρστ και ο Μπιλ Χάμιλτον, δε συμφέρει να υπάρχουν περισσότερα από δύο φύλα γιατί έτσι μόνο αποφεύγονται οι συγκρούσεις ανάμεσα στους γαμέτες (γενετικά κύτταρα). Πράγματι, τα σπερματοζωάρια κατάργησαν τα μιτοχόνδριά τους, τα μικροσκοπικά κέντρα ενέργειας των κυττάρων, τα οποία όμως υπάρχουν στα ωάρια. Όταν τα αντρικά και θηλυκά γαμετικά κύτταρα συναντώνται δεν έχουν κανένα πρόβλημα να ενώσουν τους πυρήνες τους. Αντίθετα, θα είχαν πολλά και ανυπέρβλητα προβλήματα αν έπρεπε να συζεύξουν το DNA των μιτοχονδρίων τους. Σ’ αυτή την περίπτωση, τα μιτοχόνδρια θα μάχονταν μεταξύ τους με καταστροφικά αποτελέσματα για το έμβρυο. Για ν’ αποφύγουν αυτό το πρόβλημα, τα σπερματοζωάρια έπρεπε να θυσιάσουν τα μιτοχόνδριά τους
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου