ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΤΟΥ ΙΟΥΔΑ Codex Tchacos

Τι είναι κώδικας και γιατί αυτό το κείμενο ονομάστηκε Codex Tchacos;

Ο κώδικας είναι ένα αρχαίο βιβλίο: ένα σώμα χειρόγραφων σελίδων δεμένων στη μία πλευρά σε μορφή βιβλίου. Οι κώδικες μπορούσαν να περιλαμβάνουν περισσότερες πληροφορίες και ήταν πολύ πιο πρακτικοί απ’ ό,τι τα ειλητάρια (χειρόγραφα τυλιγμένα σε κύλινδρο), γι’ αυτό και τα βιβλικά ή τα κλασικά κείμενα συγκροτούνταν συνήθως σε κώδικες. Ο Codex Tchacos (Κώδικας Τσάκος) ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του Δημάρατου Τσάκου, πατέρα της εμπόρου αρχαιοτήτων Φρίντα Νούσμπεργκερ-Τσάκος, η οποία αγόρασε το κείμενο τον Απρίλιο του 2000. Η λατινική ονομασία χρησιμοποιείται πάγια ως τεχνικός όρος, σύμφωνα με την παράδοση που ακολουθείται για τα κλασικά κείμενα.

Τι περιέχει ο Codex Tchacos;

Εκτός από το ευαγγέλιο του Ιούδα, ο κώδικας περιλαμβάνει ένα κείμενο με τίτλο «Ιάκωβος», που αποδίδει την Πρώτη Αποκάλυψη του Ιακώβου από τον Nag Hammadi Codex V, μια απόδοση της Επιστολής του Πέτρου στο Φίλιππο και ένα κείμενο που τιτλοφορείται προσωρινά Βιβλίο του Αλλογενούς.

Πού ανακαλύφθηκε ο Codex Tchacos;

Ο κώδικας, που περιλαμβάνει το ευαγγέλιο του Ιούδα, ανακαλύφθηκε τη δεκαετία του 1970 κοντά στην πόλη Ελ Μίνια της Αιγύπτου και ταξίδεψε από την Αίγυπτο στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Στις ΗΠΑ παρέμεινε για 16 περίπου χρόνια σε μια τραπεζική θυρίδα στο Χίκσβιλ του Λονγκ Άιλαντ, στη Ν. Υόρκη, ώσπου τον Απρίλιο του 2000 αγοράστηκε από την έμπορο αρχαιοτήτων Φρίντα Νούσμπεργκερ-Τσάκος. Μετά από δύο αποτυχημένες απόπειρες επαναπώλησης, η Νούσμπεργκερ-Τσάκος –που είχε ανησυχήσει για τη ραγδαία φθορά του παπύρου– μεταβίβασε τον κώδικα στο ίδρυμα Maecenas Foundation for Ancient Art στη Βασιλεία της Ελβετίας, το Φεβρουάριο του 2001, προκειμένου να συντηρηθεί και να μεταφραστεί. Το χειρόγραφο θα δωρηθεί στην Αίγυπτο και θα φιλοξενηθεί στο Κοπτικό Μουσείο του Καΐρου.

Πώς διασώθηκε ο κώδικας που περιλαμβάνει το ευαγγέλιο του Ιούδα μετά από τόσους αιώνες;

Επειδή ο κώδικας παρέμεινε κρυμμένος στην αιγυπτιακή έρημο για σχεδόν 1.700 χρόνια, ο πάπυρος διατηρήθηκε άθικτος. Ωστόσο, αφού τοποθετήθηκε σε μια τραπεζική θυρίδα στο Λονγκ Άιλαντ, στη Ν. Υόρκη, όπου και έμεινε για 16 ολόκληρα χρόνια, η κατάστασή του επιδεινώθηκε δραματικά. Κατά συνέπεια, η όλη διαδικασία συντήρησης και αποκατάστασης του χειρογράφου υπήρξε εξαιρετικά κοπιώδης. Για να ανασυνθέσουν το κείμενο, ο Ρόντολφ Κασέρ και η ομάδα του έπρεπε να ενώσουν γύρω στα χίλια σπαράγματα παπύρου. 

Ποια είναι η ιστορία του κώδικα που περιέχει το ευαγγέλιο του Ιούδα;

Η NGS συνεργάστηκε με μια διεθνή ομάδα ειδικών για την ανάλυση μιας συλλογής αρχαίων κειμένων γραμμένων σε πάπυρο, η οποία περιλαμβάνει το ευαγγέλιο του Ιούδα και ανακαλύφθηκε πριν από 30 και πλέον χρόνια στην Αίγυπτο. Τα σπάνια θρησκευτικά κείμενα του κώδικα, γραμμένα στην αρχαία κοπτική γλώσσα, είναι περίπου 1.700 ετών. Η NGS συνεργάστηκε με το ινστιτούτο Waitt Institute for Historical Discovery, το ίδρυμα Maecenas Foundation for Ancient Art καθώς και ειδικούς επιστήμονες, ιστορικούς και θεολόγους από όλο τον κόσμο, οι οποίοι ταυτοποίησαν, συντήρησαν, αποκατέστησαν, μετέφρασαν και ανέλυσαν αυτά τα εκπληκτικά κείμενα.

Το ευαγγέλιο του Ιούδα ήταν γνωστό στους μελετητές;

Οι μελετητές γνώριζαν την ύπαρξη του ευαγγελίου του Ιούδα από αναφορές σε άλλα αρχαία κείμενα. Η παλαιότερη γνωστή αναφορά στο ευαγγέλιο του Ιούδα υπάρχει σε κείμενο του Ειρηναίου, επίσκοπου Λουγδούνου (Λιόν), το 180 μ.Χ. Ωστόσο, ο κώδικας που περιλαμβάνει το ευαγγέλιο του Ιούδα ανακαλύφθηκε μόλις τη δεκαετία του 1970 στην Αίγυπτο, ενώ η συντήρηση του χειρογράφου και η μετάφραση του κειμένου από μια ομάδα με επικεφαλής τον καθηγητή Ρόντολφ Κασέρ –επιφανή ειδικό στην κοπτική γραμματεία– δεν ξεκίνησε παρά πολύ πρόσφατα, το 2001.

Ποιος έγραψε το ευαγγέλιο του Ιούδα;

Ο συγγραφέας του ευαγγελίου του Ιούδα παραμένει άγνωστος. Το πρωτότυπο ελληνικό κείμενο του ευαγγελίου, στο οποίο βασίστηκε αυτή η μετάφραση στα κοπτικά, θεωρείται ότι γράφτηκε ανάμεσα στην εποχή που διαμορφώθηκαν τα τέσσερα επίσημα ευαγγέλια και το 180 μ.Χ. από μια ομάδα χριστιανών γνωστικών.

Γιατί γράφτηκαν αυτά τα κείμενα; Ποιος ήταν ο σκοπός τους;

Κατά το 2ο αιώνα διαφορετικές ομάδες χριστιανών έγραφαν διάφορα κείμενα για να προσδώσουν κύρος στις προσωπικές τους απόψεις. Τότε έκαναν την εμφάνισή τους διάφορα ευαγγέλια, πολλά από τα οποία ήταν γραμμένα εξ ονόματος των αποστόλων. Εκείνα τα ψευδεπίγραφα κείμενα αντιμετωπίζονταν ως ιερά από την κάθε ομάδα, αν και τελικά τα περισσότερα χαρακτηρίστηκαν «αιρετικά» και αργότερα τέθηκαν εκτός των ορίων της χριστιανικής διδασκαλίας από την πρωτοχριστιανική Eκκλησία.

Ποια είναι η σημασία της δημοσίευσης αυτού του κειμένου για τη χριστιανική διδασκαλία;

Πρόκειται για μια συγκλονιστική αρχαιολογική ανακάλυψη πολιτιστικού ενδιαφέροντος, που προσφέρει μια διαφορετική θεώρηση, του 1ου ή 2ου αι., της σχέσης μεταξύ Ιησού και Ιούδα και που πλουτίζει τις γνώσεις μας για τις θεολογικές αντιλήψεις εκείνης της εποχής. Η NGS έχει επίγνωση ότι οι πληροφορίες που δίνονται στο συγκεκριμένο κείμενο είναι εξαιρετικά περίπλοκες και ότι απαιτούν πολλή και διεξοδική περαιτέρω μελέτη, μια διαδικασία που θα χρειαστεί πολύ χρόνο ώσπου να ολοκληρωθεί.

Πώς ενεπλάκη στο όλο εγχείρημα η NGS;

Το κείμενο άλλαξε πολλά χέρια μετά την ανακάλυψή του. Το Maecenas Foundation for Ancient Art στην Ελβετία πρότεινε στην NGS να ηγηθεί της όλης διαδικασίας για την ταυτοποίηση και συντήρηση του κώδικα. Η NGS συγκέντρωσε πολλούς ειδικούς για να φέρει σε πέρας το συγκεκριμένο έργο. Όταν η συντήρηση ολοκληρωθεί και το κείμενο δημοσιευτεί, ο κώδικας θα δωρηθεί στην Αίγυπτο, όπου και θα στεγαστεί στο Κοπτικό Μουσείο του Καΐρου.

Γιατί η NGS αποφάσισε να εμπλακεί σε ένα τέτοιου είδους εγχείρημα;

Ο κώδικας που περιλαμβάνει το ευαγγέλιο του Ιούδα είναι η σημαντικότερη ανακάλυψη αρχαίου μη βιβλικού χριστιανικού ή ιουδαϊκού κειμένου τα τελευταία 60 χρόνια. Η NGS, που έχει ως αποστολή την ανακάλυψη και προστασία ευρημάτων που υπηρετούν τη μελέτη αρχαίων πολιτισμών και προωθούν την ιστορική γνώση, ένιωσε ότι ήταν υποχρέωσή της να συμβάλει στη διάσωση αυτού του αρχαίου κειμένου.

Γιατί χρειάστηκε τόσος καιρός για τη δημοσίευση του κειμένου;

  Το χειρόγραφο υπέστη τόσο δραματικές φθορές τα τελευταία 30 χρόνια, που η συντήρηση του παπύρου και η αποκατάσταση και μετάφραση του κειμένου υπήρξε πραγματικά ένα τιτάνιο εγχείρημα. Σε σύγκριση με το χρόνο που χρειάστηκε για τη συντήρηση, μετάφραση και δημοσίευση των χειρογράφων του Ναγκ Χαμαντί (περίπου 25 χρόνια) και των χειρογράφων της Νεκράς Θάλασσας (περίπου 50 χρόνια), η διαδικασία δημοσίευσης του ευαγγελίου του Ιούδα, που κράτησε μόνο 5 χρόνια, ήταν πραγματικά ταχύτατη.

Ποια ήταν η διαδικασία της μετάφρασης και ποιοι την ανέλαβαν;

Το ίδρυμα Maecenas Foundation for Ancient Art ανέθεσε στον καθηγητή Ρόντολφ Κασέρ, έναν από τους επιφανέστερους ειδικούς στην κοπτική γραμματεία, να τεθεί επικεφαλής μιας διεθνούς ομάδας μελετητών, μεταφραστών, αρχαιολόγων, ιστορικών και άλλων επιστημόνων προκειμένου να μεταφραστεί το κείμενο.

Πώς έγινε η συντήρηση του χειρογράφου που είναι γνωστό ως το ευαγγέλιο του Ιούδα;

Ήταν μια εξαιρετικά δύσκολη διαδικασία επειδή η κατάσταση του κειμένου είχε επιδεινωθεί δραματικά τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Ο Κασέρ ζήτησε τη βοήθεια της Ελβετής συντηρήτριας Φλοράνς Νταρμπρ και του Γκρέγκορ Βουρστ, ειδικού στην κοπτική γραμματεία, από το Πανεπιστήμιο του Άουγκσμπουργκ στη Γερμανία, για την ανασύνθεση των 26 σελίδων του ευαγγελίου του Ιούδα. Με τη βοήθεια προγραμμάτων ηλεκτρονικού υπολογιστή που αποδελτιώνουν κείμενα, εντοπίζουν τα κενά και προσπαθούν να συνδυάσουν τα κενά με τα κείμενα, και με την προσεκτική εξέταση των προτεινόμενων συνδυασμών ώστε να συμφωνεί με τη φορά των ινών του παπύρου, η Νταρμπρ, ο Βουρστ και ο Κασέρ κατάφεραν να ανασυνθέσουν πάνω από το 80% του κειμένου μέσα σε πέντε κοπιώδη χρόνια.

Πώς ταυτοποίησε το κείμενο η NGS;

Ο κώδικας ταυτοποιήθηκε ως αυθεντικό έργο της αρχαίας κοπτικής απόκρυφης γραμματείας με πέντε τρόπους: ραδιοχρονολόγηση, ανάλυση μελάνης, πολυφασματική απεικόνιση και μελέτη του κειμενικού πλαισίου και των παλαιογραφικών στοιχείων. 

Πόσο κόστισε η συντήρηση του κειμένου;

Η NGS ασχολείται με πολλά διαφορετικά είδη προγραμμάτων και η πολιτική της είναι να μην αποκαλύπτει τα χρήματα που ξοδεύει γι’ αυτά. Επιπλέον, τόσο το Maecenas Foundation όσο και το Waitt Institute for Historical Discovery έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην αποκατάσταση αυτού του εκπληκτικού ευρήματος.

Τα κείμενα αυτά διατίθενται στο Διαδίκτυο;

Το κοπτικό κείμενο διατίθεται στο Διαδίκτυο, ώστε κάθε επιστήμονας να μπορεί να έχει άμεση πρόσβαση σ’ αυτό. Η NGS δημοσίευσε το πλήρες κείμενο μεταφρασμένο στα αγγλικά σε μια κριτική έκδοση με εκτενή σχολιασμό και αναλυτικές σημειώσεις, υπό τον τίτλο The Gospel of Judas. Το ίδιο έργο κυκλοφορεί μεταφρασμένο στα ελληνικά με τον τίτλο Το ευαγγέλιο του Ιούδα και διατίθεται  στα βιβλιοπωλεία.
 

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ

Δεκαετία του 1970
Χωρικοί ανακαλύπτουν έναν αρχαίο κώδικα (δηλαδή σώμα χειρογράφων σε μορφή σύγχρονου βιβλίου) σε πάπυρο, που περιλαμβάνει το ευαγγέλιο του Ιούδα, κοντά στην Ελ Μίνια, στην Αίγυπτο.

1978
Ο κώδικας πωλείται σ’ έναν Αιγύπτιο έμπορο αρχαιοτήτων στο Κάιρο.

Μάιος 1983
Ο Αιγύπτιος έμπορος αρχαιοτήτων προσπαθεί να πουλήσει τον κώδικα σε μια ομάδα Αμερικανών επιστημόνων, στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου της Γενεύης, στην Ελβετία. Η τιμή που ζητά είναι υπέρογκη.

Φεβρ./Μάρτιος 1984
Ο Αιγύπτιος έμπορος αρχαιοτήτων προσπαθεί να πουλήσει τον κώδικα στη Νέα Υόρκη αλλά αποτυγχάνει· τον τοποθετεί σε μια τραπεζική θυρίδα στο Χίκσβιλ της Νέας Υόρκης, όπου και παραμένει για 16 χρόνια.

Απρίλιος 2000
Η έμπορος αρχαιοτήτων Φρίντα Νούσμπεργκερ-Tσάκος, που έχει έδρα τη Ζυρίχη, αγοράζει τον κώδικα από τον Αιγύπτιο έμπορο αρχαιοτήτων.

Απρίλιος 2000
Η Βιβλιοθήκη Σπάνιων Βιβλίων και Χειρογράφων Μπάινικι του Πανεπιστημίου Γέιλ επιβεβαιώνει ότι ο κώδικας περιέχει το ευαγγέλιο του Ιούδα, αλλά αποφασίζει να μην τον αγοράσει.

Σεπτέμβριος 2000
Η Τσάκος προβαίνει στην πώληση του κώδικα στον Μπρους Φερίνι, έμπορο αρχαιοτήτων, στο Οχάιο.

Φεβρουάριος 2001
Η πώληση δεν ολοκληρώνεται. Η Τσάκος ανακτά τον κώδικα και τον μεταβιβάζει στο ίδρυμα Maecenas Foundation for Ancient Art, στη Βασιλεία της Ελβετίας.

Ιούλιος 2001
Ο πρόεδρος του ιδρύματος Maecenas Foundation, Μάριο Ρομπέρτι, απευθύνεται στον Ρόντολφ Κασέρ, ειδικό στην κοπτική γραμματεία, προκειμένου να ηγηθεί της προσπάθειας για τη μετάφραση του κώδικα από τα κοπτικά· η συντηρήτρια Φλοράνς Νταρμπρ αναλαμβάνει την αποκατάσταση του κώδικα.

Αύγουστος 2004
Η αιγυπτιακή κυβέρνηση αποδέχεται τη δωρεά του κώδικα προς το Κοπτικό Μουσείο του Καΐρου. Ο κώδικας θα επιστραφεί στην Αίγυπτο αφού παρουσιαστεί στο κοινό.

Ιανουάριος 2005
Η ραδιοχρονολόγηση του παπύρου και του δερμάτινου δεσίματός του από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα τοποθετεί το κείμενο μεταξύ 220 και 340 μ.Χ.

Ιανουάριος 2006
Η ανάλυση της μελάνης από τη McCrone Associates Inc., στο Σικάγο, δείχνει ότι περιέχει συστατικά που χρησιμοποιούνταν για την παρασκευή μελάνης κατά τον 3ο και 4ο αιώνα.

Φεβρουάριος 2006
Η πολυφασματική απεικόνιση (MSI) –μια τεχνική που χρησιμοποιείται για την αποτίμηση αρχαίων κειμένων και των τυχόν τροποποιήσεων που έχουν υποστεί–, την οποία εφαρμόζει στην Ελβετία ο Τζιν Α. Γουέρ στο Εργαστήριο Απεικονιστικού Ελέγχου Παπύρων του Πανεπιστημίου Μπρίγκαμ Γιανγκ, δείχνει ότι ο πάπυρος στον οποίον είχε γραφτεί ο κώδικας ανταποκρίνεται στην MSI παρόμοια με άλλους αρχαίους παπύρους που έχουν υποβληθεί στην ίδια διαδικασία. Ο Γουέρ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα χαρακτηριστικά MSI του κώδικα φαίνεται να παραπέμπουν σε αυθεντικό αιγυπτιακό κείμενο αρχαίας προέλευσης.

Φεβρουάριος 2006
Μισή σελίδα που έλειπε από το ευαγγέλιο ανακαλύπτεται στη Νέα Υόρκη, φωτογραφίζεται και μεταφράζεται.

Απρίλιος 2006
Σελίδες του κώδικα παρουσιάζονται για πρώτη φορά δημοσίως στα κεντρικά γραφεία της National Geographic Society, στην Ουάσιγκτον.

ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΤΟΥ ΙΟΥΔΑ
Οι απόψεις των ειδικών

Μάρβιν Μάιερ
Η έκδοση του ευαγγελίου του Ιούδα, που περιλαμβάνεται στον Codex Tchacos, αποτελεί ένα εξαιρετικά σημαντικό γεγονός για τη μελέτη των θρησκειών και των πολιτισμών. Είναι πολύ σπάνιο να ανακαλυφθεί ένα μέχρι πρότινος άγνωστο χειρόγραφο ευαγγέλιο και μάλιστα ένα ευαγγέλιο για το οποίο έχουν υπάρξει αναφορές σε πρώιμες χριστιανικές πηγές. Αυτή είναι η περίπτωση του ευαγγελίου του Ιούδα. Το πρωτότυπο ευαγγέλιο του Ιούδα μπορεί να χρονολογηθεί με αρκετή βεβαιότητα γύρω στα μέσα του 2ου αι., ενώ οι πηγές στις οποίες βασίστηκε είναι ακόμα παλαιότερες. Το ευαγγέλιο λοιπόν αποτελεί μια πρώιμη πηγή για τις γνώσεις μας σχετικά με ένα σημαντικό κίνημα του γνωστικισμού που αναπτύχθηκε στους κόλπους του πρώιμου χριστιανισμού και ιουδαϊσμού, το σηθιανισμό. Επιπλέον, το κείμενο μας δίνει τη δυνατότητα να αξιολογήσουμε, ή και να επαναξιολογήσουμε, τον ιστορικό ρόλο του Ιούδα του Ισκαριώτη, ο οποίος δαιμονοποιήθηκε από το χριστιανισμό και αποτέλεσε μορφή-κλειδί στη διαμόρφωση του αντισημιτισμού. Εν κατακλείδι, το ευαγγέλιο του Ιούδα φωτίζει την ιστορία του χριστιανισμού εν τω γενάσθαι και μας υπενθυμίζει για μια ακόμα φορά τη μεγάλη ποικιλία απόψεων που χαρακτήριζε την πρώιμη Εκκλησία.

Κρεγκ Έβανς
Το ευαγγέλιο του Ιούδα φαίνεται ότι επιβεβαιώνει τη μαρτυρία του Ειρηναίου, που χρονολογείται στα τέλη του 2ου αι. Αυτή η ανακάλυψη ρίχνει φως στη φύση του γνωστικισμού, τον οποίον πολέμησαν οι Πατέρες και στοχαστές της πρώιμης χριστιανικής Εκκλησίας. Το ευαγγέλιο του Ιούδα μπορεί επίσης να αντικατοπτρίζει πρώιμους προβληματισμούς για τα κίνητρα που οδήγησαν τον Ιούδα στην προδοσία του Κυρίου του. Τα Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης τηρούν μια ανεξήγητη σιωπή γι’ αυτό το σημαντικό ζήτημα. Αν και τοποθετείται σ’ ένα γνωστικό πλαίσιο που απηχεί τις αντιλήψεις του 2ου αι, ο ισχυρισμός ότι ο Ιούδας ενήργησε κατ’ εντολή του Ιησού αποτελεί ένα ενδιαφέρον ζήτημα προς διερεύνηση. Μήπως αυτό το κείμενο του 2ου αι. ανακλά μια πρώιμη παράδοση, κατά την οποία οι ενέργειες του Ιούδα ήταν σύμφωνες με τις εντολές του Ιησού; Αρχικά, η θεωρία αυτή μπορεί να ακούγεται εξεζητημένη, αλλά οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι το ευαγγέλιο του Ιούδα ενδέχεται να διασώζει την πιο παλιά εκδοχή για τους λόγους που οδήγησαν τον Ιούδα στην πράξη αυτή.

Στίβεν Εμλ
Η ανακάλυψη ενός αρχαίου κώδικα που περιέχει κατά τα άλλα άγνωστα κείμενα της πρώιμης χριστιανικής γραμματείας προσφέρει σ’ εμάς τους μελετητές μια εκπληκτική ευκαιρία να διευρύνουμε τις γνώσεις μας σχετικά με τις απόψεις και τις αντιλήψεις των προγόνων μας. Ελπίζω ότι τελικά οι γνώσεις αυτές θα έχουν θετικό αντίκτυπο στο μέλλον της ανθρωπότητας: Γιατί μόνο αν κατανοήσουμε ορθά το παρελθόν μας μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα διαμορφώσουμε το μέλλον μας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ο κοπτικός κώδικας που περιλαμβάνει το ευαγγέλιο του Ιούδα (καθώς και άλλα έργα της πρωτοχριστιανικής γραμματείας) ανακαλύφθηκε κατά τύχη, και μετά παραλίγο να ξαναχαθεί στο πέρασμα του χρόνου. Όλοι είμαστε ευγνώμονες προς την NGS για τις προσπάθειές της να διασώσει αυτό το μοναδικό εύρημα, για το καλό της επιστήμης και των επερχόμενων γενεών.

Φρανσουά Γκοντάρ
Όπως αν επρόκειτο για τα Αιγυπτιακά του Μανέθωνος ή για το δεύτερο βιβλίο της Ποιητικής του Αριστοτέλη, απλώς και μόνο η ανακάλυψη ενός τόσο σημαντικού κειμένου όπως είναι το ευαγγέλιο του Ιούδα, το οποίο θεωρούσαμε ότι είχε χαθεί για πάντα, αποτελεί συγκλονιστικό γεγονός. Όμως στην προκειμένη περίπτωση αυτή η ανακάλυψη αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία, καθώς το συγκεκριμένο κείμενο, αποκαθιστώντας τον Ιούδα, παρουσιάζοντάς τον ως το στενότερο μαθητή του Χριστού και ως αυτόν τον οποίο επέλεξε ο ίδιος για να τον «προδώσει» προκειμένου να εκπληρωθεί το θέλημα του Θεού, δεν αποτελεί μόνο σοβαρή πρόκληση για μια από τις βαθύτερα εδραιωμένες χριστιανικές πεποιθήσεις, αλλά επιπλέον ανατρέπει ένα από τα ισχυρότερα στερεότυπα του αντισημιτισμού.

Ντόναλντ Σίνιορ
Η ανακάλυψη του ευαγγελίου του Ιούδα είναι ένα συναρπαστικό αρχαιολογικό εύρημα που ανοίγει ένα νέο παράθυρο στον πρωτοχριστιανικό κόσμο. Κατά τη γνώμη μου, η σημασία του ευαγγελίου του Ιούδα δεν έγκειται στο ότι αυτό το γνωστικό κείμενο του 2ου αι. μάς δίνει συγκεκριμένες ιστορικές πληροφορίες για τον Ιούδα τον Ισκαριώτη και τη σχέση του με τον Ιησού της Ναζαρέτ. Ούτε είναι πιθανό να ανταγωνιστεί τα τέσσερα επίσημα Ευαγγέλια και τα κείμενα της Καινής Διαθήκης, όσον αφορά την ιστορική και θρησκευτική σημασία που έχουν για τους σημερινούς χριστιανούς.  Πιστεύω ότι αυτό το αρχαίο κείμενο, που ανακαλύφθηκε πρόσφατα, θα βοηθήσει το σύγχρονο κόσμο να ανακαλύψει κάτι που οι πρώτοι χριστιανοί γνώριζαν από πρώτο χέρι: ότι δηλαδή κατά την πρωτοχριστιανική εποχή κυκλοφορούσαν πολλά ιερά κείμενα, γραμμένα από χριστιανικές ομάδες σε διάφορα μέρη του μεσογειακού κόσμου, οι οποίες προσπαθούσαν να διατυπώσουν τα διδάγματα του Ιησού Χριστού όπως τα κατανοούσαν οι ίδιες.

Έιμι-Τζιλ Λεβάιν
Το ευαγγέλιο του Ιούδα δεν καταλαμβάνει απλώς μια θέση ανάμεσα σε πολλά άλλα «μη κανονικά» (με την έννοια ότι δεν περιλαμβάνονται στα 27 κείμενα του Κανόνα της Καινής Διαθήκης) ευαγγέλια, πράξεις και επιστολές, αλλά επίσης δείχνει ότι οι πρώτοι οπαδοί του Ιησού δεν ένιωθαν δεσμευμένοι από τα κανονικά κείμενα που υποστήριζε η επικρατούσα εκκλησία. Εκείνοι που έγραψαν και αντέγραψαν το συγκεκριμένο κείμενο αμφισβητούσαν τον παραδοσιακό χαρακτηρισμό του Ιούδα ως φαύλου και πρόσφεραν μια εναλλακτική θεολογική ερμηνεία. Μ’ αυτό τον τρόπο μάς λένε πολλά για τις αντιλήψεις και τα ήθη του 2ου αιώνα, αλλά σχεδόν τίποτα για τον ίδιο το Ναζωραίο.

Ιλέιν Πέιγκελς
Η εκπληκτική ανακάλυψη του ευαγγελίου του Ιούδα –μαζί με το ευαγγέλιο του Θωμά, το ευαγγέλιο της Μαρίας της Μαγδαληνής και τα πολλά άλλα ευαγγέλια που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα, αφού έμειναν κρυμμένα για σχεδόν 2.000 χρόνια– αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον πρώιμο χριστιανισμό. Αυτές οι ανακαλύψεις αποδεικνύουν πόσο μεγάλη ποικιλία απόψεων χαρακτήριζε το πρωτοχριστιανικό κίνημα και πόσο συναρπαστικό ήταν.

Μπαρτ Έρμιν
Η επανεμφάνιση του ευαγγελίου του Ιούδα θα καταχωριστεί στα σπουδαιότερα ευρήματα που έφτασαν σε μας από τη χριστιανική αρχαιότητα και είναι αναμφίβολα η σημαντικότερη αρχαιολογική ανακάλυψη των τελευταίων 60 χρόνων. Αυτό που θα κάνει διάσημο το ευαγγέλιο που ανακαλύφθηκε πρόσφατα, ή ενδεχομένως θα προκαλέσει την αποστροφή, είναι το γεγονός ότι παρουσιάζει τον Ιούδα πολύ διαφορετικά από οτιδήποτε ξέραμε προηγουμένως. Εδώ δεν είναι ο κακός, παρακινούμενος από το Διάβολο μαθητής του Ιησού, ο οποίος πρόδωσε το δάσκαλό του παραδίδοντάς τον στους εχθρούς. Αντίθετα, είναι ο πιο κοντινός μαθητής και φίλος του Ιησού, εκείνος που κατανόησε τα διδάγματά του καλύτερα από όλους, αυτός που παρέδωσε τον Ιησού στις αρχές επειδή ο Ιησούς το ήθελε. Αυτό το ευαγγέλιο αντιλαμβάνεται εντελώς διαφορετικά το Θεό, τον κόσμο, το Χριστό, τη σωτηρία, την ανθρώπινη ύπαρξη –εκτός φυσικά από τον ίδιο τον Ιούδα – απ’ ό,τι τα κείμενα που ενσωματώθηκαν στα χριστιανικά Σύμβολα της Πίστεως και στον Κανόνα. Θα ανοίξει καινούργιους ορίζοντες για την κατανόηση του Ιησού και του θρησκευτικού κινήματος το οποίο ίδρυσε.

Γκρέγκορ Βουρστ
Αν αποδειχθεί ότι το ευαγγέλιο του Ιούδα είναι όντως μια κοπτική μετάφραση του πρωτότυπου ελληνικού ευαγγελίου του Ιούδα, το οποίο ανέφερε ο επίσκοπος Ειρηναίος γύρω στο 180 μ.Χ. στο βιβλίο του Κατά των Αιρέσεων, τότε θα πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα στη μελέτη του αρχαίου γνωστικισμού. Θα έχουμε για πρώτη φορά την ευκαιρία να ανιχνεύσουμε την ιστορία του σηθιανισμού πριν από την εποχή του Ειρηναίου. Θα εμπλουτίσει σημαντικά τις γνώσεις μας για τον πρώιμο χριστιανισμό.

SociaLMagazinE