Αναζητώντας τα Μυστικά της Αθανασίας Μέσα μας

Τι είναι αλήθεια αθανασία, ώστε να την ποθούμε με απελπισία; Την ψάχνουμε ως θείο δώρο, και είμαστε διατεθειμένοι να δώσουμε τα πάντα γι’ αυτήν.. Αλλά αλήθεια, τι είναι αθανασία; Ξοδέψατε καθόλου από τον χρόνο σας ώστε να κατανοήσετε, τι είναι αυτό που κυνηγάτε με τόση ορμή; “Η ουσία της αθανασίας είναι να ζήσουμε αιώνια” θα βιαστείτε να απαντήσετε.. Να ζήσετε πως; “Έτσι όπως ζούμε και τώρα”, θα βιαστείτε για ακόμη μια φορά.. Έτσι όπως ζείτε τώρα; Μα γιατί; Είστε, ειλικρινά, ευτυχισμένοι τώρα; Και αυτό το ερώτημα θα σας ωθήσει, για πρώτη φορά στην συζήτηση μας, να σταθείτε για λίγο, να σκεφτείτε.. Να αναλογιστείτε..
Όντως, υπάρχει τρόπος να γίνουμε αθάνατοι, πρέπει όμως πρώτα να κατανοήσουμε τι είναι αυτό που αναζητούμε στην λέξη αθανασία.. Να κατανοήσουμε τι μας ωθεί στο να την επιθυμούμε.. Να καταλάβουμε τι πιστεύουμε ότι θα κερδίσουμε από αυτήν..

“Ένα ερώτημα για να το απαντήσουμε, πρέπει πρώτα να το ακούσουμε, να το κατανοήσουμε..”
Η οδός προς την απόκτηση της αθανασίας μοιάζει με μυητική διαδικασία, πρέπει να στραφούμε προς ένα σημείο που ποτέ πριν δεν στρέψαμε το βλέμμα μας συνειδητά. Είναι μια μύηση, για να την ακολουθήσεις, πρέπει να μάθεις να κοιτάζεις προς το εσωτερικό, προς τον ίδιο σου τον εαυτό.. Αποτελεί μια εσωτερική αναζήτηση.. Η απόκτηση της αθανασίας είναι κάτι προσωπικό, γι’ αυτό και ποτέ της δεν προσφέρθηκε, ούτε και θα προσφερθεί, σε κανέναν «έτοιμη».. Δεν είναι δυνατόν κάτι τέτοιο, η φύση της αθανασίας είναι προσωπική.. Δεν προσφέρεται, αποκτάται..

Ας γυρίσουμε λοιπόν προς τον εαυτό μας, ας αναρωτηθούμε τι τον κάνει να θέλει τόσο απελπισμένα την αθανασία.. Ας σταθούμε για λίγο σιωπηλοί, ας ακούσουμε την ερώτηση, ας ακούσουμε την έννοια της λέξης “αθανασία”.. Ας αναρωτηθούμε, τι σημαίνει αυτή σε εμάς..

Το σώμα δεν είναι το “Εγώ” μας..
Τι είναι αθανασία για τον καθένα; Να μην σταματήσει ποτέ να υπάρχει; Να ζήσει αιώνια; Αυτό είναι αθανασία; Τότε αναλογιστείτε, τι θεωρείτε εσείς ότι είναι ο εαυτό σας.. Τι επιθυμείτε να ζήσει αιώνια από αυτόν;
Το σώμα; Μα αυτό αλλάζει χρόνια με τα χρόνια, μέρα με την μέρα, ώρα με την ώρα, στιγμή με την στιγμήν.. Δεν είναι κάτι σταθερό, δεν έχετε σαφή άποψη γι’ αυτό, για την μορφή του.. Αυτό είναι το Eγώ σας; Μια συνεχώς εναλλασσόμενη μορφή ύλης;

Όλοι φωνάζουμε και ωρυόμαστε όταν μας παρεξηγούν, λέγοντας ότι “εγώ δεν είμαι αυτός που νομίζετε”.. Μα εσύ είσαι το σώμα σου, άρα δεν μπορείς να είσαι διαφορετικός από αυτό που βλέπουμε.. Ή μήπως δεν είναι έτσι; Πόσες στιγμές περάσατε σε ολόκληρη την ζωή σας, αναλογιζόμενοι πόσο δεν σας καταλαβαίνουν οι άλλοι, πόσο λάθος αντίληψη έχουν για εσάς, πόσο διαφορετικοί και ξεχωριστοί είστε από αυτό που βλέπουν οι υπόλοιποι; Εκείνες τις στιγμές ήρθε και η μεγάλη συνειδητοποίηση, που μετά από λίγο όμως, οπισθοχώρησε εκεί όπου την είχατε κρύψει όλα αυτά τα χρόνια..
Αν και στην καθημερινότητα ο καθένας ταυτίζεται με το σώμα του, όλοι μας έχουμε αισθανθεί αυτό που πραγματικά είμαστε.. Είναι εκείνες οι λίγες στιγμές, είτε σε μια συζήτηση που μας απορρόφησε πλήρως, είτε σε μια στιγμή έκστασης κατά την διάρκεια μιας σεξουαλικής συνεύρεσης, είτε ταυτιζόμενοι με τον ήρωα ενός βιβλίου που έπεσε στα χέρια μας, είτε σε κάποιες στιγμές που αφήσατε την μουσική να σας ταξιδέψει.. Είναι εκείνες οι λίγες στιγμές που ξεχάσατε (δεν έφυγε από την μνήμη σας, απλά σταματήσατε προς στιγμήν να το σκέφτεστε) πώς είστε εξωτερικά, ασυνείδητα η αντίληψη έκανε πέρα το σώμα και αφοσιώθηκε πλήρως στο μέσα.. Αισθανθήκατε ένα με το αντικείμενο της ενασχόλησης σας. Ένα με τις έννοιες σε μια συζήτηση, ένα με τον ερωτικό σας σύντροφο, ένα με τους ήχους της μουσικής.. Είναι στιγμές που γνωρίζετε καλά ότι είναι λίγες, ότι κρατάνε λίγο, γιατί όλοι τις έχουμε βιώσει, έστω μία δύο φορές στη ζωή μας.. Αλλά η παραμικρή αφορμή αρκεί ώστε το σώμα να τραβήξει πίσω την αντίληψη, να την αποσπάσει από την απόλυτη συνειδητοποίηση που βίωσε προς στιγμήν, να ξανακάνει τον άνθρωπο να ταυτιστεί μαζί του..
Εκείνες οι στιγμές όμως εκπλήρωσαν το έργο τους, έστω και για μια στιγμή μας υπενθύμισαν την περίεργη μας φύση. Πλέον φωλιάζουν μέσα στον καθένα, και σιωπηρά δεν μας αφήνουν να ταυτιστούμε πλήρως με το σώμα.. Είναι εκεί για να ερεθίζουν σε άσχετες στιγμές την αντίληψη μας, να χαμογελάνε καθώς θα μας βάζουν σε σκέψεις.. “Δεν είναι το σώμα το Εγώ μου, τις λίγες στιγμές που το άφησα πίσω, ένιωσα την πραγματική μου φύση..”.. Και αυτό θα συνεχιστεί, ενάντια στις επιδιώξεις της ύλης, να αποκαλύπτει περίεργες αλήθειες σε όσους γυρίζουν την προσοχή στον εαυτό τους και ψάχνουν.. Να τους αποκαλύπτει την πραγματική τους φύση..

Αθανασία του σώματος.. Αλήθεια, αυτό επιθυμούμε;
Προσπαθήστε τώρα να ανακαλέσετε στην μνήμη σας εκείνες τις λίγες στιγμές. Να νιώσετε ξανά εκείνα τα συναισθήματα που σας πλημμύρισαν όταν, σε πλήρη διαύγεια και διανοητική εγρήγορση, αισθανθήκατε Ένα με στοιχεία που η ύλη, σας τα παρουσιάζει τόσο ξένα.. Ένα με την μουσική, Ένα με τον ερωτικό σας σύντροφο, Ένα με κάποιο βιβλίο.. Ένα με τον κόσμο γύρω σας.. Πως αισθανθήκατε τότε; Πώς αντιλαμβανόσασταν τότε το Εγώ; Ποιο ήταν το Εγώ σας;
Είναι δύσκολο να το περιγράψει κανείς.. Η έννοια που νιώσατε τότε ότι είστε, είναι κάτι ξένο από τον κόσμο που ζούμε.. Είναι κάτι πέρα από τις κοινές εμπειρίες των ανθρώπων, πέρα από την γλώσσα που δημιούργησε ο ίδιος για να επικοινωνεί. Δεν υπάρχει η λέξη, ή μάλλον οι λέξεις, να περιγράψουν το Εγώ μας.. Σε κάτι όμως πρέπει όλοι να συμφωνούμε. Εκείνες τις στιγμές αντιλαμβάνεσαι πλήρως, ότι το σώμα δεν είναι ο εαυτός σου. Το σώμα δεν είναι, αλλά περιέχει το Εγώ. Το φυλακίζει..
Αυτό είναι το πραγματικό μας Εγώ, το Εγώ του ανθρώπου.. Διαφορετικό στον καθένα, απερίγραπτο με την συμβατική γλώσσα, αλλά ταυτόχρονα τόσο ξένο από το σώμα, από την ύλη.. Όλοι γνωρίσαμε το Εγώ μας, έστω και φευγαλέα.. Όλοι έχουμε μια θολή του ανάμνηση..
Αλλά και αυτό που βιώσαμε εκείνες τις σπάνιες στιγμές, δεν είναι παρά μια αναλογία των 5 αισθήσεων της φύσης μας, όπως θα έλεγε και ο William Blake, και τίποτα περισσότερο.. Το Εγώ είναι πέρα από τις πέντε αισθήσεις, πέρα από τον υλικό κόσμο. Ο υλικός κόσμος το αλλοιώνει, το αφομοιώνει λανθασμένα, δίνει μια παρεξηγημένη εντύπωση στους υπόλοιπους ανθρώπους γι’ αυτό.. Το Εγώ κλείνεται στις πέντε αισθήσεις, περιορίζεται, καταπιέζεται.. Είναι η φυλακή του, είναι η τιμωρία του.. “Το σώμα είναι η φυλακή της ψυχής”, μια αλήθεια την οποία ανακάλυψαν οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι, άνθρωποι που πέρασαν την ζωή τους μέσα σε στοχασμούς και αλλεπάλληλες ολοκληρωτικές συνειδητοποιήσεις.. Μια αλήθεια που επιβίωσε και διδάσκεται, καλά κρυμμένη μέσα σε συμβολισμούς, μέχρι τις μέρες μας..
Η μυστική διδασκαλία της Πυθαγόρειας σχολής, παρουσιάζει την ψυχή του ανθρώπου δέσμια της ύλης. Το σώμα είναι μια φυλακή, από την οποία το Εγώ οφείλει να αποδράσει. Η τιμωρία της ψυχής είναι να ταλαιπωρείται εγκλωβισμένη, σε ένα κύκλο μετενσωματώσεων.. Είναι αθάνατη.. Θεωρίες ‘περί Φύσεως’ από τον Πυθαγόρα τον Σάμιο, γεννημένες τον 5ο αιώνα π.Χ. στον Κρότωνα της Ιταλίας.. Και όμως, φαντάζουν τόσο σύγχρονες..
Ο έκπτωτος δαίμων, ο Εμπεδοκλής, θρηνούσε για τους χαμένους τόπους, από όπου εξέπεσε σε κόσμο υλικό, στην Γη.. Πίστευε ότι όλοι οι άνθρωποι είναι Ψυχές, που έπεσαν σε θνητή μορφή λόγω κάποιας αμαρτίας.. Στους Καθαρμούς (Β115) μας διηγείται ότι η ψυχή τιμωρήθηκε,
“να περιπλανιέται για τριάντα και μύρια χρόνια μακριά από τους μακάριους τόπους περνώντας σ’ αυτόν το χρόνο απ’ όλα τα είδη των θνητών μορφών μεταλλάσσοντας στους οδυνηρούς δρόμους του βίου.. [..] Απ’ αυτούς ένας είμαι και εγώ, φυγάς από το θεό και αλήτης, υπάκουος στο μαινόμενο Νείκος..”
Ακόμα και ο ίδιος ο Πλάτωνας διδάσκει, ότι η ψυχή είναι φυλακισμένη στο σώμα. Στον Τίμαιο, (IV), μας αποκαλύπτει ότι ο κόσμος της ύλης, ο αισθητός όπως ο ίδιος τον αποκαλεί, δεν είναι παρά ένα κατώτερο αντίγραφο του νοητού..
Και η αλήθεια αυτή φαντάζει διαχρονική, μοιάζει όχι απλά ως μια ακόμη φιλοσοφική θεωρία, αλλά ως κάτι που όντως υπάρχει. Το συνειδητοποίησε ο Σενέκας, ο Βιργίλιος και αρκετοί από τους Λατίνους συγγραφείς. Ο Χριστιανισμός το αντλεί από τους παραπάνω ώστε να το μεταφέρει ως τις μέρες μας, μέσα από τις διδασκαλίες του και την Βίβλο. Ο Εωσφόρος τιμωρήθηκε για την αλαζονεία του και ρίχτηκε στην Άβυσσο της ύλης. Η πτώση του, η τιμωρία του ήταν να γίνει παντοκράτωρ του υλικού κόσμου, παντοκράτωρ της Γης. Οι άνθρωποι, ως απόγονοι του Αδάμ και της Εύας, εκδιώχτηκαν από τον Παράδεισο για ανυπακοή. Εκδιώχτηκαν στην Γη, στον υλικό κόσμο. Τιμωρήθηκαν με το να ζήσουν μέσα στην ύλη.. Η ύλη είναι η τιμωρία, το σώμα είναι η τιμωρία της ψυχής μας. Η φυλακή της..
Για ποια αθανασία ελπίζετε επομένως, ονειρεύεστε και είστε έτοιμοι να θυσιαστείτε..; Για την αθανασία του σώματος; Μια τέτοια αθανασία είναι ανέφικτη, απραγματοποίητη. Η τιμωρία δεν είναι αιώνια και θα έπρεπε να ευγνωμονούμε γι’ αυτό. Αντιθέτως, εμείς ευελπιστούμε σε αέναη προέκταση της ζωής, σε αέναη προέκταση της φυλακής μας.. Ονειρευόμαστε την αιώνια τιμωρία.. Σκεφτείτε το, τι τρομερή αφέλεια που επιδεικνύουμε..

Ποια αθανασία τελικά επιζητούμε;
Η θνητή φύση του σώματος, η αθάνατη φύση του Εγώ..
Αλλά ας εστιάσουμε την προσοχή μας στο τι θα μας αποφέρει μια, ενδεχόμενη, ουσιαστική αθανασία.. Τι θα κερδίζαμε αν όντως, όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, είναι πραγματικά..; Αλήθεια τι θα κερδίζαμε αν ήμασταν αθάνατοι; “Θα ζούσαμε αιώνια, αυτό δεν φτάνει;” Μην βιαστείτε να απαντήσετε, απλά σκεφτείτε.. Και που θα ζούσαμε αιώνια, τι θα κερδίζαμε; Τι θα καταφέρναμε; “Θα μπορούσαμε να κάνουμε τα πάντα..”, αφήνετε την γλώσσα να προτρέχει του νου.. Προσπαθήστε να σκεφτείτε. Τι είναι αυτό που σας κάνει πραγματικά να θέλετε να ζήσετε αιώνια; Τι σας κάνει να θέλετε να κάνετε κάτι τέτοιο, τι σας ωθεί ακόμα και στο να το σκεφτείτε; Τι θέλετε να κερδίσετε από αυτήν; “Να διώξουμε τον φόβο του θανάτου σε ό,τι κάνουμε”.. Καλή απάντηση.. Εφ’ όσον διώξετε τον φόβο του θανάτου επομένως, θα είστε τότε αθάνατοι; “Όχι, ακόμα και τότε θα πεθαίνουμε”.. Ναι αλλά δεν θα έχετε τον φόβο, δεν θα σας περιορίζει πλέον.. “Ναι, αλλά ο θάνατος θα υπάρχει..”, κάπου καταλήξαμε σε αυτό το σημείο..
Επιθυμούμε να εξαλειφθεί ο θάνατος.. Ποιος θάνατος αλήθεια; Ο σωματικός; Αυτός του Εγώ μας; Ο σωματικός θάνατος είναι στην φύση της ύλης, στην φύση του σώματος.. “Δίκιο έχει” σκέφτεστε, “τότε τι συζητάμε, μήπως τόση ώρα χάνουμε και τον λίγο χρόνο που μας απομένει; ”, σταθείτε..
Είναι στην φύση της ύλης να καταστρέφεται, είναι στην φύση του σώματος μας να πεθαίνει.. Στην φύση του σώματος, όχι του Εγώ. Δεν είναι στην φύση μας ο θάνατος.. Ποιος από εσάς έχει αποδείξεις ότι η ζωή τελειώνει με τον θάνατο; “Μα αφού το σώμα αποσυντίθεται, παύει να ζει”, δεκτό, αλλά εσείς; Το Εγώ σας; Έχετε αποδείξεις ότι αυτό πεθαίνει; Έχετε ενδείξεις έστω, ότι αυτό παύει να υπάρχει; Όχι; Κανείς δεν έχει, κανείς που να τις έχει μοιραστεί τουλάχιστον μαζί μας.. Γιατί τότε έχουμε βαθειά ριζωμένη την αντίληψη, ότι με τον θάνατο του σώματος χάνετε και η ύπαρξη του Εγώ μας; Πόσοι από εσάς, αλήθεια, πιστεύετε ότι είναι δυνατόν να σταματήσετε να υπάρχετε; Σκεφτείτε και μετά μιλήστε.. “Εγώ, να σταματήσω να υπάρχω;” , αναλογιστείτε.. “Εγώ, να μην υπάρχω”, αδύνατο.. Λίγοι θα απαντήσουν καταφατικά, κανένας δεν θα είναι πεπεισμένος γι’ αυτό..
Όταν απευθύνουμε στον εαυτό μας το ερώτημα «Για ποια αθανασία μιλάμε;», πίσω του κρύβετε ουσιαστικά ένα άλλο.. «Για ποιον θάνατο μιλάμε;».. Και αν συνεχίσουμε την αναζήτηση μας, καταλήγουμε στην αναζήτηση του Εγώ.. Είναι ο θάνατος η ανυπαρξία του Εγώ;
Αλήθεια, τι θεωρείτε ότι είναι το “Εγώ” για εσάς; Οι αρχαίοι Έλληνες μιλούσαν για την ψυχή, οι Λατίνοι συγγραφείς καθιέρωσαν στις διδασκαλίες τους την έννοια του Εγώ.. Ο Χριστιανισμός διαχωρίζει τον άνθρωπο σε σώμα και ψυχή, το ίδιο και οι περισσότερες θρησκείες..
Ο διαχωρισμός σε σώμα και Εγώ-Ψυχή υπάρχει παντού, είναι μια αλήθεια που ανακαλύφθηκε στα πρώτα χρόνια της σκέψης και έφτασε έως τις μέρες μας. Συνεχίζει να μας χαμογελάει, μέσα από σύμβολα, στις διδασκαλίες των θρησκειών..
Επομένως, για ποιον θάνατο μιλάμε, για ποια αθανασία; Για την αθανασία που θα μας σώσει από την ανυπαρξία; Για την αθανασία που θα διώξει τον αφανισμό του Εγώ μας και θα μας επιτρέψει να ζήσουμε αιώνια; Αυτήν την αθανασία ποθούμε; Μα αυτήν την αθανασία έχουμε, είμαστε αθάνατοι.. Εμείς είμαστε αθάνατοι, το σώμα μας όχι.. Το Εγώ δεν χάνεται ως ύπαρξη, η τιμωρία είναι αυτή που εξαλείφεται, το κελί μας..

Ο τρόπος να γίνουμε αθάνατοι..

Η συνειδητοποίηση της αθάνατης φύσης του Εγώ, οδηγεί στην αθανασία..
Η φύση μας είναι αθάνατη. Τι μένει; Να συνειδητοποιήσουμε την αλήθεια που κρύβετε καλά μέσα στο φθαρτό, θνητό κελί μας.. Να βρούμε το Εγώ, να το διαχωρίσουμε από το σώμα, κάτι δύσκολο μιας και μάθαμε μια ζωή να το τρέφουμε, με φόβους και με προσδοκίες.. Ξεχάσαμε την φύση της ύπαρξης μας, μιας ύπαρξης που δεν χάνεται ποτέ, μιας ύπαρξης αθάνατης.. Μένει να συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε αθάνατοι, ότι ανέκαθεν ήμασταν.. Η φύση του Εγώ είναι αθάνατη..
Πως, όμως, μπορούμε να κατανοήσουμε κάτι τόσο δυσνόητο, τόσο ξένο από τον υλικό κόσμο; Με προσωπική αναζήτηση, με προσπάθεια να μάθουμε τον εαυτό μας.. Να μάθουμε τους φόβους μας, να βρούμε τι κρύβεται πίσω από αυτούς.. Πίσω από όλους τους φόβους κρύβεται ο θάνατος, πίσω από τον θάνατο κρύβεται ο φόβος της ανυπαρξίας.. Κατανοήστε ποια είναι αυτή η ανυπαρξία, αναζητήστε ποια είναι η φύση σας.. Κατανοήστε την φύση του Εγώ σας..

“Η ανυπαρξία δεν μπορεί να τρομάζει διότι είναι κάτι ανύπαρκτο..”, Επίκουρος

Τι απομένει ώστε να γίνεται αθάνατοι; Να αρχίσετε να σκέφτεστε ως αθάνατοι, να ζείτε ως αθάνατοι.. Να μην φοβάστε τον θάνατο, να προσδοκάτε την ολοκλήρωση της τιμωρίας.. Αθάνατο δεν είναι το σώμα, το κελί.. Αθάνατο είναι το Εγώ, ανάλογα οφείλεται να ζείτε..

“Το δέντρο της «αθανασίας» είναι γι’ αυτούς που μπορούν να «την» φτάσουν..”, από το “Η μύηση του Διαγόρα.”

Έχει όλες τις πολυτέλειες όποιος είναι πλούσιος; Όχι, έως ότου αποφασίσει να τις αποκτήσει.. Νιώθει κάποιος την αγάπη που του προσφέρουν απλόχερα; Όχι, έως ότου την δει και την δεχτεί.. Είναι ευτυχισμένος όποιος έχει τα πάντα; Όχι, έως ότου ανοίξει τα μάτια του και τα χαρεί.. Είναι αθάνατος όποιος έχει αθάνατη φύση; Όχι, έως ότου την συνειδητοποιήσει.. Όχι, μέχρι εκείνη την στιγμή που θα αρχίσει να ζει ως αθάνατος, δεν είναι αθάνατος..
Η εσωτερική αναζήτηση είναι ο δρόμος, ο τρόπος να γίνουμε αθάνατοι.. Τελικός προορισμός η αυτογνωσία. Μέχρι να την αποκτήσουμε όμως, θα πρέπει να ξύσουμε αρκετά την φθαρτή σκουριά μας.. Σκουριά που περιβάλει την αθάνατη ψυχή, την ντύνει με σάρκινο μανδύα. Μας παραπλάνησε ώστε να ταυτιστούμε με την ύλη, ξεχνώντας την πραγματική μας φύση. Ταυτιστήκαμε με την σκουριά.. Και στην προσπάθεια μας να την ξύσουμε πονάμε οι ίδιοι. Πονάμε σαν να ξύναμε τον ίδιο μας τον εαυτό.. Η πλήρης απομάκρυνση της θα επιτρέψει στην ψυχή να λάμψει ξανά.. Να επιβληθεί στην ύλη, να ελευθερωθεί από τα δεσμά της..

“μη σταματήσεις να σμιλεύεις το άγαλμα σου, μέχρι να εκλάμψει μέσα σου της αρετής η θεοειδής λαμπρότητα, μέχρι να δεις τη σωφροσύνη εγκατεστημένη πια σε ιερό βάθρο.”
Πλωτίνος, 1η Εννεάδα..

Η αυτογνωσία είναι η αθανασία του Εγώ, η ουσιαστική αθανασία που επιθυμούμε. Δεν υπάρχει λόγος να την αναζητούμε σε μέρη ξένα, έξω από εμάς.. Αρκεί να κοιτάξουμε μέσα μας.. Αρκεί να κατανοήσουμε ότι την έχουμε.. Είμαστε αθάνατοι, αρκεί να το κατανοήσουμε..

[Βιβλιογραφία:]
* “Η Μύηση του Διαγόρα”, άγνωστος (μετάφραση Ι.Οικονομίδη), εκδ. Ιδεοθέατρον
* “Η τέχνη της ζωής”, J.Krishnamurti, εκδ. Καστανιώτη
* “Οι γάμοι του ουρανού και της κόλασης”, William Blake, εκδ. Νεφέλη
* “1η Εννεάδα”, Πλωτίνος
* “Καθαρμοί”, Εμπεδοκλής
* “Τίμαιος”, Πλάτωνας

Συγγραφέας: Νικόλαος Κουμαρτζής (Solon Aimonas Eautou)

metafysiko.gr