Η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας

Η βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας ιδρύθηκε το 3ο αιώνα π.χ. υπό την διακυβέρνηση του Πτολεμαίου Α΄ κατά τα χρόνια της ελληνιστικής περιόδου. Η σημασία της για τον αρχαίο κόσμο, αλλά και τις μεταγενέστερες γενεές ήταν καθοριστικής σημασίας. Τα χειρόγραφα που κοσμούσαν την συλλογή της ήταν τα σπουδαιότερα του τότε γνωστού κόσμου.
    Η πρώτη καταγραφή της βιβλιοθήκης καταγράφεται περί το 150π.χ Ένας εξόριστος, πρώην Αθηναίος τύραννος, ο Δημήτριος Φαληρέας, ο οποίος σύμφωνα με εντολές του Πτολεμαίου ξεκίνησε η μαζική παραγωγή χειρογράφων. Ο ίδιος υπήρξε μαθητής του Αριστοτέλη. Έτσι ξεκίνησε να μαζεύει όλα τα βιβλία από τον γνωστό τότε κόσμο. Το κτίσμα της βιβλιοθήκης εικάζεται ότι ήταν αρκετά μεγάλο. Περιβαλλόταν από αυλές, αίθρια και διάφορες αίθουσες στις οποίες εκτός από την φύλαξη των βιβλίων γίνονταν και διάφορες διδασκαλίες και μαθήματα. Υπολογίζεται ότι έπρεπε να εργάζονται ως μόνιμο προσωπικό 35-50 άτομα τα οποία πληρώνονταν από δημόσιους πόρους.
    Όπως ήταν φυσικό η συσσώρευση τόσου πλούτου γνώσης ώθησε της επιστήμες σε μεγάλη άνθηση. Βόηθησε τους αλεξανδρινούς μαθηματικούς στην γεωμετρία και στην βαθύτερη κατανόηση της. Ο Ευκλείδης όπως και οι μαθητές του μελέτησαν και διατύπωσαν νέους τύπους κυρίως στην τριγωνομετρία και στην επίλυση προβλημάτων με τη χρήση τύπων για τη  μέτρηση τρισδιάστατων σχημάτων. Αναπτύχθηκε η αστρονομία, επιστήμη στην οποία οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έδιναν πολύ μεγάλη σημασία. Ο Ίππαρχος επινόησε το μήκος και το πλάτος, εισάγοντας το σύστημα διαίρεσης του κύκλου σε 360 μοίρες από τη Βαβυλώνα. Επίσης, υπολόγισε τη διάρκεια του έτους με ακρίβεια της τάξης των 6 λεπτών και κατασκεύασε χάρτη των αστερισμών και των άστρων. 0 ίδιος προχώρησε στην υπόθεση πως τα άστρα γεννιούνται και πεθαίνουν. Τέλος, ο Αρίσταρχος ο Σάμιος εφάρμοσε την αλεξανδρινή τριγωνομετρία για να εκτιμήσει την απόσταση και το μέγεθος του ήλιου και της σελήνης, ενώ ταυτόχρονα διατύπωσε τη θεωρία του ηλιοκεντρικού συστήματος, για την οποία κατηγορήθηκε σφοδρά. Ο Αρχιμήδης συνδύασε την τριγωνομετρία με τις κινήσεις των πλανητών και το εφάρμοσε στην κίνηση των μηχανικών συσκευών. Και πολλές ακόμη επιστήμες θεμελιώθηκαν με την βοήθεια του πλούτε που είχε συσσωρευτεί στην βιβλιοθήκη.
    Όλοι οι κατακτητές που πέρασαν από την Αλεξάνδρεια ωφεληθήκαν και ταυτόχρονα κατέτρεψαν. Η πρώτη καταστροφή σημειώθηκε κατά την πολιορκία των Ρωμαίων υπό τον Ιούλιο Καίσαρα. Μια φωτιά κατάστρεψε ένα κομμάτι της. Η δεύτερη καταστροφή συνέβη επί αυτοκράτορα Καρακάλλα, ο οποίος για να εκδικηθεί τους Αλεξανδρινούς δήμευσε  την περιουσία του Μουσείου, του ενός από τα τρία φημολογούμενα κτίρια της Βιβλιοθήκης, έδιωξε τους σοφούς και κατέστρεψε τη βιβλιοθήκη. Το 391, με παρακίνηση του αρχιεπισκόπου Αλεξανδρείας Θεόφιλου, καταστράφηκε ο ναός του Σέραπι, ως αποκορύφωμα του διατάγματος της 24ης Φεβρουαρίου του ίδιου χρόνου, επί Θεοδοσίου και σε μια περίοδο που ήδη αρκετά ιερά της υπαίθρου αλλά και μερικοί ναοί των πόλεων καταστράφηκαν από χριστιανούς. Στο Ελληνορωμαϊκό Μουσείο υπάρχουν τα τεκμήρια μιας μεγάλης καταστροφής. Έρχεται και η αραβική κατάκτηση το 642 , για να ολοκληρώσει την καταστροφή.
    Το τι απέγινε ο τόσο μεγάλος πλούτος και όλα τα χειρόγραφα ακόμα και στις μέρες μας αποτελεί ένα μυστήριο. Τίποτά δεν μπορεί να τεκμηριωθεί με ακρίβεια μόνο φήμες και μύθοι. Άλλα στάλθηκαν στην Ρώμη και πλέον έχουν περάσει στην δικαιοδοσία του Βατικανού και του Πάπα. Άλλα πάλι κατέληξαν σε μοναστήρια της βυζαντινής αυτοκρατορίας και όσα δεν καταστραφήκαν εικάζεται ότι ένα μέρος τους βρίσκεται στο Άγιο Όρος. Πολλά έκρυψαν οι λόγιοί Άραβες για να τα γλυτώσουν από την καταστροφή και πάρα πολλά σε ιδιωτικές συλλογές με τα ίχνη τους να είναι χαμένα.
    Στην σημερινή εποχή οι σύγχρονοι Αιγύπτιοι  έχτισαν την νέα Αλεξανδρινή βιβλιοθήκη στην οποία έχουν δώσει διάφορους συμβολισμούς εμπνευσμένους από την δική τους παράδοση. Η Βιβλιοθήκη σχεδιάστηκε έτσι ώστε να συγκλίνει προς τη θάλασσα, ενώ ένα τμήμα της είναι βυθισμένο σε μια δεξαμενή νερού, έτσι ώστε να συμβολίζει τον αρχαίο αιγυπτιακό ήλιο που προβάλλει από τη θάλασσα. Η επικλινής στέγη του οικοδομήματος επιτρέπει την έμμεση χρήση του ηλιακού φωτός στα περισσότερα τμήματα της βιβλιοθήκης. Ολόκληρο το κτίριο είναι περιτειχισμένο με πέτρα από γρανίτη του Ασουάν, πάνω στον οποίο είναι σχεδιασμένα καλλιγραφικά γράμματα και αντιπροσωπευτικές επιγραφές από όλους τους πολιτισμούς του κόσμου.
    Η νέα Βιβλιοθήκη ενώνει το παρελθόν με τον παρόν βαδίζοντας στην γνώση του μέλλοντος.

SociaLMagazinE