Η ανατροπή του τυνησιακού καθεστώτος, έχει οδηγήσει πολλούς, κατά τα άλλα έξυπνους ανθρώπους, να θεωρούν ότι μπορεί σύντομα να οδηγηθούμε σε ένα κύμα δημοκρατικοποίησης του αραβικού κόσμου. Η θεωρία αυτή λέει πως τα γεγονότα της Τυνησίας, μεγεθυσμένα από τα ΜΜΕ, θα ωθήσουν τις δυσαρεστημένες μάζες στον ξεσηκωμό, και στην ανατροπή δικτατορικών καθεστώτων σε χώρες όπως η Συρία και η Αίγυπτος. Η πιο εμφανής αναλογία είναι η «βελούδινη επανάσταση» και οι προεκτάσεις της στην Ανατολική Ευρώπη, ή οι διάφορες χρωματιστές επαναστάσεις στην Ουκρανία και στη Γεωργία. Η παγκόσμια όμως ιστορία αποδεικνύει ότι παρόμοια γεγονότα είναι σχετικά σπάνια, και όταν συμβαίνουν, συμβαίνουν με πολύ αργούς ρυθμούς, και συνήθως συνοδεύονται από εισβολές ξένων δυνάμεων.
Η γαλλική επανάσταση δεν πυροδότησε επαναστάσεις στην υπόλοιπη Ευρώπη. Πράγματι, πολλές μοναρχίες έπεσαν, αλλά αυτό έγινε από τις ξιφολόγχες του γαλλικού στρατού. Κάτι ανάλογο συνέβη και το 1917, όταν πολλοί πίστευαν πως οι μπολσεβίκοι θα βρουν μιμητές και αλλού. Όμως ο κομμουνισμός άργησε να έλθει στην Ευρώπη, και αυτό έγινε μετά τον Β`ΠΠ, και με τις πλάτες του κόκκινου στρατού (στη Κίνα μετά από πολύχρονο εμφύλιο πόλεμο). Ούτε η ιρανική επανάσταση του 1979 μεταδόθηκε σε γειτονικά κράτη, αν και πολλοί μιμητές της προέκυψαν σε μέρη όπως ο Λίβανος. Εν ολίγοις, δεν είδαμε κάποιο κύμα ισλαμικών επαναστάσεων Χομεϊνικού τύπου.
Η βελούδινη επανάσταση της Ανατολικής Ευρώπης είναι μια εξαίρεση, αλλά κυρίως επειδή όλα τα δορυφορικά της καθεστώτα εξαρτώνταν από το φόβο μιας σοβιετικής εισβολής ώστε να κρατηθούν τεχνητά στην εξουσία. Μόλις ο φόβος αυτός εξέλιπε, έπεσαν το ένα μετά το άλλο σαν ντόμινο.
Κάτι τέτοιο δεν ισχύει στον αραβικό κόσμο. Αν και τα περισσότερα αραβικά καθεστώτα είναι απολυταρχικά, παραμένουν ανεξάρτητα, ενώ χρησιμοποιούν ένα διαφορετικό μείγμα πολιτικών θεσμών και μέτρων προκειμένου να διατηρούνται στην εξουσία. Το γεγονός ότι ο Ben Ali δεν διαχειρίστηκε σωστά τις προκλήσεις, δεν σημαίνει πως και οι υπόλοιποι ηγέτες της περιοχής δεν θα βρουν τρόπους να ακυρώσουν ή να καταστείλουν τις αντίστοιχες προκλήσεις, που αυτοί αντιμετωπίζουν.
Υπάρχουν τρεις επιπλέον λόγοι για τους οποίους το παράδειγμα της Τυνησίας δεν θα βρει μιμητές:
Πρώτον, όπως έχουμε δει στο Timur Kuran και αλλού, η πραγματική επαναστατική προοπτική ενός λαού είναι δύσκολο να προβλεφτεί, και ένα επαναστατικό κύμα συχνά εξαρτάται από συγκεκριμένες παραμέτρους και επιδράσεις μέσα σε μια συγκεκριμένη κοινωνία. Το αν δηλαδή μια δυσαρέσκεια οδηγηθεί σε επανάσταση, εξαρτάται από πολλούς διαφορετικούς παράγοντες.
Δεύτερον, η Τυνησία σίγουρα αποτελεί μια προειδοποίηση για τις υπόλοιπες αραβικές δικτατορίες, οι οποίες μάλλον θα είναι ιδιαίτερα προσεκτικές στους επόμενους μήνες.
Τρίτον, το παράδειγμα της Τυνησίας πολύ πιθανά δεν θα είναι ιδιαίτερα ελκυστικό στο επόμενο διάστημα, ειδικά αν η πτώση της κυβέρνησης οδηγήσει σε εκτεταμένη αναρχία, βία και οικονομικές δυσχέρειες. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, δύσκολα οι πληθυσμοί στις υπόλοιπες χώρες να επιδιώξουν κάτι αντίστοιχο. Το πιο πιθανό είναι να προτιμήσουν μια σκληρή κυβέρνηση, από την ακυβερνησία.
Όλα αυτά δεν σημαίνουν πως μια μετάδοση της επανάστασης δεν μπορεί να λάβει χώρα, ή ότι τα γεγονότα της Τυνησίας δεν θα προκαλέσουν συζητήσεις, τριγμούς κλπ. Όμως, η όποια δημοκρατική ολοκλήρωση θα χρειαστεί πολύ χρόνο, και όποιος αναμένει μια άμεση μετάβαση του αραβικού κόσμου στη δημοκρατία, μάλλον θα απογοητευτεί.
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου