To παράδοξο της αναρχίας

Συζητώντας με αναρχικούς, διαπιστώνει κανείς ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτών δεν είναι ούτε μπάχαλοι, ούτε άτομα χωρίς παιδεία, ούτε απολίτιστοι. 

Είναι κυρίως άτομα με ευαισθησίες, που απογοητεύθηκαν από τον τρόπο που έχουν τα πράγματα και πίστεψαν ιδέες, οι οποίες εκ των πραγμάτων δεν μπορούν να εφαρμοστούν.

Η κυριότερη τους αιτίαση είναι ότι οι αναρχικοί δεν είναι κατά των αρχών (ηθικών κλπ), αλλά της Αρχής, με την έννοια της εξουσίας.

Ότι δηλαδή μια αναρχική κοινωνία (ή κολεκτίβα όπως τη λένε) θα αποφασίζει με οριζόντιο τρόπο το πώς θα πορεύεται, καθώς και τους κανόνες συμβίωσης μεταξύ των ατόμων (κανόνες που αποφεύγουν να τους πούνε νόμους).

Η έννοια της κολεκτίβας είτε έχει οριζόντια, είτε κάθετη διοίκηση, είναι από μόνη της ένα πισωγύρισμα στην ιστορία.

Ίσως να φανεί περίεργο στους αναρχικούς που δεν το γνωρίζουν, αλλά υπήρχαν κολεκτίβες στο παρελθόν.

Στα προϊστορικά χρόνια ήταν οι μικρές ομάδες των ανθρώπων που κυνηγούσαν μαζί και στην αρχαιότητα ήταν οι γνωστές Πόλεις-κράτη.

Ίσως δεν ήταν κολεκτίβες με τη σύγχρονη έννοια, αλλά είχαν πολλά κοινά με αυτές.

Καθώς και ένα πλεονέκτημα σε σχέση με αυτές: η ύπαρξη του αρχηγού ή της ιεραρχίας τις έκανε πιο ευέλικτες και κατά αυτόν τον τρόπο λαμβάνονταν γρηγορότερα οι αποφάσεις, σε σχέση με τον οριζόντιο τρόπο που θα λαμβάνονταν σε μια σύγχρονη κολεκτίβα.

Οι Πόλεις-κράτη λοιπόν, ανταγωνίζονταν η μια την άλλη, γιατί είναι στη φύση του ανθρώπου ο ανταγωνισμός και προσπαθούσαν να επεκτείνονται όσο δεν πάει.

Έτσι, σιγά -σιγά η πόλη κράτος οδήγησε στο σχηματισμό του…έθνους; 

Όχι. Οδήγησε στο σχηματισμό των αυτοκρατοριών.

Αν υποθέσουμε ότι όλος ο κόσμος  αποτελούνταν από κολεκτίβες οριζόντιας ιεραρχίας ή μη-ιεραρχίας, πιστεύει κανείς ότι όλοι οι άνθρωποι θα είχαν την ίδια ιδεολογία;

Προφανώς και όχι, γιατί κάτι τέτοιο θα οδηγούσε αυτόματα στο σχηματισμό κολεκτίβων, κάποιες εκ των οποίων θα ήταν ακόμα και φασιστικές.

Μια φασιστική κολεκτίβα αν αποφάσιζε να επιτεθεί σε μια άλλη κολεκτίβα και να την υποδουλώσει, θα λάμβανε μια απόφαση στο πιτς φιτίλι (γιατί θα είχε αρχηγό).

Αντιθέτως, η αναρχική κολεκτίβα ακόμα θα συνεδρίαζε και θα διαφωνούσε σε στυλ  «τζιβάτων των πανεπιστημίων».

Έτσι λοιπόν, η αναρχική ουτοπία δεν μπορεί να οδηγήσει πουθενά αλλού, παρά μόνο στη δημιουργία αυτοκρατοριών.

Όπως άλλωστε είχε πει ο Πλάτωνας, η υπερβολική ελευθερία οδηγεί στη σκλαβιά.

Φώτης Χριστοδουλίδης